یک پایم از پای دیگرم بلندتر است. با اختلاف طول اندام چه‌کار کنم؟

زمان مطالعه: ۴ دقیقه

این مسئله که یک پا از پای دیگر بلندتر باشد بسیار رایج است و به آن اختلاف طول اندام می‌گویند.
تحقیقات نشان می‌دهد ۴۰ تا ۷۰ درصد مردم به نوعی از اختلاف طول اندام (LLD) دچار اند. این اختلاف ممکن است در اندازه های مختلف رخ داده باشد. هرچه این اختلاف بیشتر باشد، فرد مشکلات بیشتری در زمینه‌ی راه رفتن، وضعیت بدن خواهد داشت. حتی ممکن است فرد احساس دردکند.

علت‌های وجود اختلاف طول اندام

این عارضه دو نوع دارد: اختلاف طول عملکردی و اختلاف طول ساختاری که هرکدام دلایل متفاوتی دارند.

اختلاف طول عملکردی:

در اختلاف طول عملکردی، استخوان‌های پا طول برابری دارند. با این حال به دلیل وجود مشکل در یکی از بخش‌های زیر از بدن، یکی از پاها کوتاه‌تر از دیگری به نظر می‌رسد:

• مفصل ران
• لگن
• زانو
• پا
• مچ پا

اختلاف طول عملکردی در کودکان ممکن است به دلیل مشکلات مادرزادی در راستای مفصل ران رخ دهد. در بزرگسالان این اختلاف طول معمولا به دلیل وجود درد مزمن یا آرتروز و مشکلات وابسته به آن در ستون فقرات، مفصل ران یا زانو ایجاد می‌شود.

بیماری‌های عصبی-عضلانی از دیگر علل بالقوه‌ی اختلاف طول عملکردی اند زیرا روی راستا و وضعیت بدن فرد تاثیر می‌گذارند.

در بعضی موارد ممکن است ورزش باعث اختلاف طول عملکردی اندام شود.

اگر تمرینات ورزشکار باعث بی‌تعادلی و ضعف در گروهی از عضلات بدن شود می‌تواند به طور موقت این اختلاف را ایجاد کنند.

اختلاف طول ساختاری:

اختلاف طول ساختاری زمانی رخ می‌دهد که استخوان ران یا ساق یک پا از استخوان پای دیگر بلندتر یا کوتاه‌تر باشد. این وضعیت معمولا از بدو تولد وجود دارد ولی ممکن است طی رشد هم ایجاد شود.

بعضی دلایل اختلاف طول ساختاری شامل:

• آسیب‌های استخوانی: شکستگی‌های استخوانی می‌توانند رشد آن استخوان را نسبت به همان استخوان در سمت مقابل کندتر کنند. این وضعیت به خصوص زمانی رخ می‌دهد که طی شکستگی، استخوان تکه‌تکه شود یا به بافت‌های عضلانی اطراف هم صدمه وارد شود. گاهی اوقات یک شکستگی در حال ترمیم ممکن است باعث تحریک رشد بیش از حد بافت استخوانی شود. این رشد بیش از حد معمولا در کودکانی که شکستگی استخوان ران داشته اند دیده می‌شود.
• آسیب‌های صفحه‌ی رشد: صفحات رشد نواحی غضروفی نزدیک به انتهای استخوان‌های بلند هستند. آسیب به این صفحات ممکن است باعث تسریع یا کند شدن رشد آن استخوان نسبت به سمت مقابل شود.
• بیماری‌های استخوانی: بیماری‌های استخوانی مانند استئومیلیت (عفونت استخوان) می‌توانند باعث آسیب به صفحات رشد شوند. این آسیب به تدریج باعث اختلاف طول اندام‌ها می‌شود.
• تومورهای استخوانی: تومورهای استخوانی و درمان آن‌ها ممکن است روی رشد استخوان اثر گذاشته و به اختلاف طول اندام منجر شوند.
• آرتروز دوران کودکی: آرتروز کودکی نوعی بیماری خودایمنی است که باعث التهاب بافت‌های درون مفاصل می‌شود. این بیماری می‌تواند باعث ایجاد اختلال در رشد استخوان‌ها شود.

علائم اختلاف طول اندام

علامت اصلی این عارضه، بلند بودن یک اندام نسبت به دیگری است. اگر این اختلاف طول ناچیز باشد ممکن است علامت دیگری دیده نشود.

با این حال اختلاف طول به میزان ۲ سانتی‌متر لگن را وادار می‌کند برای جبران این اختلاف وضعیت خود را تغییر دهد.

موارد متوسط تا شدید، این عارضه باعث ایجاد علائم بیشتری می‌شوند. مانند:

• مشکلات مربوط به راه رفتن مانند لنگش
• احساس درد در کمر، مفصل ران، زانو یا مچ پا
• افزایش خستگی

این عارضه می‌تواند روی کیفیت کلی زندگی فرد اثر منفی داشته باشد.

تشخیص اختلاف طول اندام در خانه

افرادی که به بلند بودن یک پایشان مشکوک اند باید برای تشخیص به پزشک مراجعه کنند.

چند تست خانگی هم وجود دارد که با آن‌ها می‌توان به احتمال وجود LLD پی برد.

برای اجرای تست خانگی فرد باید:

۱ . کفش و جوراب‌هایش را دربیاورد.

۲ . روی زمین دراز کشیده و پاهایش را کنار هم نگه دارد.

۳ . از یک دوست یا عضو خانواده بخواهد کف هر دست خود را روی یکی از مفاصل ران او قرار دهد.

۴ . از فرد کمک کننده بخواهد به مدت ۶۰ ثانیه مفاصل رانش را به آرامی به رو طرف حرکت دهد تا عضلات سفت مقداری شل شوند.

۵ . از فرد بخواهد تا راستای استخوان‌های مچ پا را چک کند.

هم‌راستا نبودن قوزک و استخوان‌های مچ پا با سمت مقابل می‌تواند نشانه‌ی اختلاف طول اندام باشد. برای تایید قطعی بهتر است به پزشک مراجعه شود.

تشخیص پزشکی

پزشک ممکن است از چندین روش برای تشخیص اختلاف طول اندام استفاده کند. این روش ها شامل:

• معاینه‌ی فیزیکی
• مشاهده‌ی نحوه‌ی استادن، نشستن و حرکت کردن فرد
• آنالیز نحوه‌ی راه رفتن
• اندازه‌گیری میزان اختلاف طول با گذاشتن واحدهای اندازه‌گیری زیر پای فرد تا صاف شدن لگن او
• تصاویر رادیوگرافی لگن یا پاها
• سی‌تی اسکن استخوان‌ها و بافت نرم پاها

درمان

نوع اختلاف روی نحوه‌ی درمان آن اثرگذار است.

درمان اختلاف طول عملکردی:

درمان اختلاف طول عملکردی معمولا شامل فیزیوتراپی، ماساژ، و تمرینات مناسب برای اصلاح نواحی نامتعادل و ضعیف بدن است. وضعیت نامتناسب بدن هم باید اصلاح شود.

نوع دقیق مداخله‌ی درمانی مورد نیاز فرد به دلیل زمینه‌ای و شدت اختلاف طول بستگی دارد.

تمرین و اختلاف طول عملکردی:

تمرین ممکن است به اصلاح برخی اختلاف طول‌های عملکردی کمک کند. با این حال نکته‌ی مهم این است که افراد از تمرینات کششی و قدرتی مناسب خود استفاده کنند. هم‌چنین باید بدانند تمرین دادن کدام سمت بدن موجب اصلاح اختلاف طولشان می‌شود.

برای جلوگیری از ایجاد مشکلات بیشتر توصیه می‌شود از راهنمایی‌های یک فیزیوتراپیست استفاده شود. فیزیوتراپیست در شناسایی نواحی نامتعادل و تجویز تمرینات مناسب به شما کمک خواهد کرد.

درمان اختلاف طول ساختاری:

درمورد اخلاف طول ساختاری نوع درمان به تفاوت طول دو اندام بستگی دارد.

درمان‌های شایع تر

• لیفت کفش (درمان ارتوزی): در صورتی که اختلاف طول دو اندام شخص دو و نیم سانتی‌متر یا بیشتر باشد، می‌توان یک لیفت (بلند کننده) به زیر کفش سمت کوتاه‌تر اضافه کرد. در موارد کمتر از این می‌توان این لیفت را در داخل کفش و به شکل کفی استفاده کرد. استفاده از لیفت باعث کاهش کمردرد و بهبود وضعیت راه رفتن فرد می‌شود.

• جراحی: وقتی مقدار اختلاف طول خیلی زیاد باشد ممکن است از جراحی استفاده شود. گزینه‌های متفاوتی برای جراحی وجود دارد: کوتاه کردن اندام بلندتر، بلند کردن اندام کوتاه‌تر، جلوگیری از رشد اندام بلندتر.

پس از جراحی فرد باید تحت نظر پزشک باشد و در فواصل منظم مورد معاینه قرار گیرد. برنامه‌ی توانبخشی مناسب شامل تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی هم به اثرگذاری هرچه بیشتر جراحی کمک می‌کند.