درخواست مشاوره رایگان
خار پاشنه چیست و چطور درمان میشود
تعدادی از افراد هنگامی که از خواب بیدار میشوند، درد شدیدی در کف پای خود احساس میکنند. این درد در طول روز به خاطر شل شدن بافت عظلانی کف و ساق پا کم شده و احساس درد کاهش مییابد. اگر به موقع برای این درد دنبال درمان نباشید، کم کم تبدیل به خار پاشنه میشود. رشد یک زائد استخوانی در پاشنهی پا همان خار پاشنه است که دلیل آن تحریک بافت فاسیای کف پا میباشد. به طور معمول خار پاشنه در قسمت خارجی و ظاهری پا دیده نمیشود و برای تشخیص آن نیاز به عکس برداری میباشد.
درمان خار پاشنه
خار پاشنه وضعیتی است که در آن کلسیم اضافی بین پاشنه و قوس پا افزایش پیدا می کند. علائم خار پاشنه چیست و چه عواملی خطر ابتلا به آن را افزایش می دهند؟ این مشکل ممکن است به صورت خود به خودی و یا به علت یک بیماری زمینه ای ایجاد شود. اغلب، افراد تصور می کنند که خار پاشنه باعث بروز درد در پاشنه‌پا می شود، اما عوامل دیگر نیز می توانند باعث ایجاد درد در پاشنه پا شوند. در این مقاله به بررسی علائم خار پاشنه و علل درد پاشنه‌پا می پردازیم. همچنین، علل، عوامل خطر و روش های درمان خار پاشنه را بررسی می کنیم.
برای درمان خار پاشنه ۹۰ درصد افراد درگیر این عارضه از روش های بدون جراحی استفاده میشود و بعد از حدود ۱۰ ماه بهبود میسر میشود. بعضی از افراد نیز از درمانهای خانگی استفاده میکنند.
- استراحت : مبتدی ترین راه برای بهبود و کاهش درد، متوقف کردن فعالیتهایی است که باعث درد بیشتر میشوند. مخصوصا فعالیتهایی که باعث برخورد کف پا به زمین میشود مانند دویدن.
- یخ : کمپرس آب سرد یا یخ در کف پا به مدت ۲۰ دقیقه تاثیر خوبی دارد. این کار را باید سه تا چهار بار در روز انجام بدهید.
خار پاشنه چیست؟
خار پاشنه، توده استخوانی است که میتواند در زیر پای فرد ایجاد شود. خارپاشنه به اسپور پاشنه یا استئوفیت شهرت دارد. خارهای پاشنه ممکن است به صورت نقطه‌ای، قلابی و یا قفسه‌ای باشند. حد آن نیز از زیر پاشنه‌پا تا قوس پا رشد میکند. این بخش از پا پلانتر فاسیا نامیده میشود. با مشاهده ی تصاویر اشعه ی ایکس می توانید ببینید که طول خار پاشنه ممکن است نیم اینچ (۱/۲۵ سانتی متر) باشد. اگر خار پاشنه در تصاویر اشعه ایکس دیده نشود، پزشک این وضعیت را سندرم خارپاشنه می‌نامد.
خار پاشنه نام عمومی عارضهی پزشکی فاسئیت پلانتار میباشد. فائیست پلانتار مربوط به کف پا است و یک عارضهی محلگرا محسوب میشود. بافت فاسیا نوار مانند است و یکبافت بدون انعطاف و سخت است که در تمام بدن وجود دارد. این بافت معمولا باعث استحکام دستگاه اسکلتی عضلانی میشود. فاسیا در کف پا به صورت یک رباط بلند و باریک است که دقیقا در زیر پوست کف پا قرار دارد و باعث اتصال پاشنهی پا را به جلوی پا شده، همچنین کف پا را حمایت میکند. هنگامی که در جلو یا کف پا احساس درد کنید یعنی اعصاب و استخوانها به خاطر التهاب یا وجود زخم در بافت فاسیا تحت فشار زیادی قرار گرفته اند، که به آن خار پاشنه میگویند.
علائم و روش های درمان خار پاشنه پا
در صورتی که در اوایل صبح احساس درد در قسمت درون،جلو و کف پاشنهی خود دارید یا همین درد را پس از نشستنهای طولانی مدت دارید، احتمال این که به خار پاشنه دچار شده باشید هست. وقتی درد زیاد میشود، اعصاب و استخوانها در اثر التهاب یا جای زخم در فاسیا تحت فشار قرار میگیرند. این درد در قسمتی که فاسیا به پاشنه پا وصل شده شروع شده و میتواند در همهی کف پا نیز احساس شود. این درد در نشستن و ایستادنهای طولانی مدت بیشتر میشود.
زمانی که با شروع یک فعالیت جدید یا افزایش وزن درد شروع میشود، احتمال مبتلا به خار پاشنه خیلی بیشتر است. حدود ۵۰ درصد از افراد به صورت ممتد از این عارضه رنج میبرند و ۹۰ در صد فقط زمانی که با انگشت به کف پا فشار میآورند، افزایش درد دارند.
علت خار پاشنه پیست؟
خار پاشنه زمانی رخ می‌دهد که کشیدگی طولانی مدت عضلات و رباط‌ها، باعث از بین رفتن بافت نرم پاشنه‌پا شود. پاره شدن غشایی که استخوان پاشنه‌پا را پوشش می‌دهد نیز علت دیگر ایجاد این عارضه است. همچنین، پاشنه‌پا میتواند با افزایش سن آسیب پذیرتر شود. بررسی صورت گرفته در سال ۲۰۱۵ در رابطه با درد پاشنه، حاکی از این است که با افزایش سن فرد، پد محافظ پاشنه‌پا از بین می‌رود و قادر به جذب شوک نیست.
با گذشت زمان، کلسیم اضافی میتواند زیر پاشنه جمع شود. این رسوبات، برآمدگی‌های استخوانی را تشکیل می‌دهند که خارپاشنه هستند.
خار پاشنه به طور معمول به دلایل زیر به وجود می آید :
- ایستادن بیش از حد
- فشار مکرر
- استفاده از کفش های نامناسب (کفشی نامناسب است که از کف پا حمایت خوبی نداشته باشد. کف صاف و بدون پاشنه ای داشته باشد. کهنه باشد. زیرسازی مناسبی نداشته باشد. در قسمتی توپی پا خم نشده باشد)
- کمبود ویتامین ث
- فعالیت زیاد
- اضاقه وزن
- آسیب
- از بین رفتن چربی کف پا به دلیل افزایش سن
در اکثر مواقع خارپاشنه بدون هیچ دلیل خاصی ایجاد میشود اما عوامل زیادی در به وجود آمدن ار پاشنه موثرند:
قوس زیاد از حد کف پا
عضلات پشت پا سفت یا کوتاه باشند به صورتی که برگرداندن انگشتان پا به سمت بالا سخت باشد.
فعالیتهایی که برخورد بالا دارند مانند دویدن یا ورزشهای سنگین
شروع یک فعالیت جدید شدید
روشهای درمان خار پاشنه پا
از روش های درمان خار پاشنه به موارد زیر میتوان اشاره کرد :
داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب: ایبوپروفن و ناپروکسن داروهایی ضددرد هستند که باعث کاهش التهاب نیز میشوند. اگر نیاز به استفاده بیش از یک ماه شد، باید با پزشک مشورت کنید.
ورزش : ورزش هایی که باعث کشیدن عضلات پشت ساق پا و فاسیای کف پا میشود، باعث کم شدن درد مربوط به خارپاشنه میشود.
تزریق کورتیزون : کورتیزون یک استروئید است و به عنوان یک داروی ضد التهاب خیلی قوی کاربرد دارد. کوتیزون را برای کاهش درد و التهاب میتوان به بافت فاسیای کف پا تزریق کرد. از آنجایی که تزریق بیش از حد آن منجر به پاره شدن بافت فاسیای کف پا وصافی پا میشود، باید در مصرف آن دقت کرد.
اسپلینت های شبانه : وقتی در هنگام خواب پاهای خود را خم میکنید باعث استراحت فاسیای کف پا و دردناک شدن آن هنگام صبح میشود، استفاده از اسپلینت های شبانه پا را در هنگام شب در حالت صاف و کشیده نگه میدارد و از درد صبح آن کم میکند. استفاده از این محصول کمی سخت است اما تاثیر گذاری خوبی دارد و پس از کاهش درد میتوان استفاده از آن را کنار گذاشت.
فیزیوتراپی : گاهی پزشک برای شما مراجعه به یک فیزیوتراپیست را تجویز میکند تا با حرکات کششی در پشت ساق پا و فاسیای کف پا از درد آن کم شود. همچنین فیزیوتراپ از روش هایی مانند یخ درمانی و ماساژ و دارو درمانی نیز استفاده میکند.
شاک ویوتراپی : در این عمل، امواج شاک ویو را به فاسیای کف پا میتابانند، تا بافت فاسیا را تحریک کند. این یک روش غیرتهاجمی است و جزو درمانهای کم خطر محسوب میشود.
اگر خار پاشنه درمان نشود چه می شود؟
اگر برای درمان خار پاشنه اقدامی صورت نگیرد و به حال خود رها شود، کم کم بزرگتر شده و به شدت دردناک میشود. فرد در راه رفتن عادی خود دچار مشکل شده و باعث آسیب غشای چربی پا میشود.
از کجا بفهمیم خار پاشنه داریم؟
موارد زیر از علائم خار پاشنه هستند :
- احساس درد شدیدی مانند فرو رفتن چاقو در پاشنهی پا، در ابتدای صبح وقتی که پای خود را روی زمین میگذارید.
- تورم و التهاب در قسمت جلوی پاشنه پا
- احساس گرما در قسمت درگیر شده
- برآمدگی یک استخوان کوچک در پاشنهی پا که قابل رویت است.
- راه رفتن سخت به دلیل حساس شدن قسمت زیر پاشنه ی پا
علائم خار پاشنه
علائم خارپاشنه عبارتند از:
- درد شدید مانند احساس فرو رفتن چاقو در پاشنه پا، هنگام ایستادن در صبح؛
- درد خفیف در پاشنه پا در طول روز؛
- التهاب و تورم در جلوی پاشنه پا؛
- احساس حرارت در منطقه آسیب دیده؛
- برآمدگی کوچک و قابل مشاهده استخوان در زیر پاشنه؛
- درد در قسمتی از پاشنه و مشکل در راه رفتن.
در صورت مشاهده این علائم، پزشک ممکن است یه منظور تشخیص مشکل از روش تصویربرداری اشعه ایکس استفاده کند. دیدن برآمدگی در تصویر رادیوگرافی، تنها راه اطمینان از این است که فرد خار پاشنه دارد.
برخی از افراد که خارپاشنه دارند، ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند. این افراد فقط زمانی متوجه می شوند به این مشکل دچارند که از روش عکس برداری به دلیل فهمیدن مشکلات دیگر پا استفاده کنند.
عوامل خطر
عوامل زیادی خطر ایجاد خارپاشنه را افزایش می‌دهند، این عوامل عبارتند از:
- فعالیتهای ورزشی: دویدن و پریدن میتواند قوس پا را از بین ببرد.
- فعالیت در سطوح سخت: راه رفتن، دویدن یا پریدن روی سطوح سخت میتواند باعث ساییده شدن پاشنه پا شود.
- ضربه به پاشنه‌پا: کبودی پاشنه‌پا و پاره شدن غشایی که آن را می‌پوشاند، باعث ایجاد این مشکل میشود.
- افزایش سن: تحقیقی که در سال ۲۰۰۸ انجام شد، حاکی از این است که خار پاشنه در مردان و زنان مسن بیشتر ایجاد میشود.
- زن بودن: تحقیق که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، حاکی از این است که این عارضه در زنان بیش تر از مردان رایج است.
- اضافه وزن: همچنین، محققان دریافتند که خار پاشنه با چاقی ارتباط دارد.
- کفش نامناسب: پوشیدن مداوم کفش های نامناسب که از پا محافظت نمی‌کند و باعث لغزش پا میشود، باعث ایجاد خار پاشنه میشود.
همچنین، برخی از بیماری‌ها می‌توانند منجر به ایجاد این مشکل میشوند؛ این بیماری‌ها عبارتند از:
- آرتریت واکنشی (سندرم رایتر)؛
- اسپوندیلیت آنکیلوزان؛
- هیپراستوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر؛
- پلانتر فاسیا.
تفاوت خار پاشنه و پلانتر فاسیا
خار پاشنه اغلب با پلانتر فاسیا اشتباه گرفته میشود. پلانتر فاسیا باعث افزایش ایجاد خارپاشنه میشود. اغلب، خار پاشنه در افراد مبتلا به بیماری پلانتر فاسیا مشاهده میشود.
۱۵ درصد از افرادی که علائم را دارند و برای رفع این علائم به درمانهای پزشکی نیاز است، دچار بیماری پلانتر فاسیا هستند.
تفاوت‌های مهمی بین خار پاشنه و پلانتر فاسیا وجود دارد. خار پاشنه، رسوبات کلسیمی است که باعث ایجاد برآمدگی استخوانی در کف پا میشود. در مقابل، پلانتر فاسیا وضعیتی است که باعث تحریک و تورم کف پا و بروز درد در پاشنهی پا میشود. پزشک، این مشکل را مانند بافت طناب مانند می‌داند. این بافت از زیر کف پا گسترش پیدا کرده و به پاشنهی پا متصل میشود. پلانتر فاسیا باعث افزایش فشار در این قسمت از پا می‌یشود.
علل احتمالی افزایش فشار در این قسمت از پا عبارتند از:
- چاقی؛
- پیاده روی و انجام تمرینات پا برای مدت طولانی؛
- پوشیدن کفش هایی که از قوس پا محافظت نمی‌کنند؛
- دیابت، یک عامل خطر برای پلانتر فاسیا است
این مشکل بدون درمان بهبود پیدا نمی‌کند. از طرف دیگر، خار پاشنه، دائمی است، مگر اینکه درمان شود.
روش های مختلف درمان خار پاشنه
- استراحت: استراحت زیاد و برداشتن فشار از روی پاها می تواند به کاهش درد و تورم در ناحیه آسیب دیده کمک کند.
- استفاده از یخ: انجام این کار میتواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
- استفاده از بریس یا ارتوزهای سفارشی ساخته شده (کفی کفش): این کفی‌های کفش شبیه به دونات در داخل کفش قرار میگیرند تا فشار روی پاشنه را کاهش دهند.
- پوشیدن کفش‌های ورزشی بالشتک دار: پوشیدن این کفش‌ها ممکن است به کاهش فشار و درد کمک کند.
- داروهای ضد التهاب: این داروها به کاهش تورم کمک میکنند.
- تزریق کورتیزون: تزریق کورتیزون باعث کاهش تورم و درد در ناحیه آسیب دیده میشود. اگر داروهای ضد التهابی موثر نباشند، تزریق کورتیزون، روش خوبی است.
- در موارد نادر، برای برداشتن خار پاشنه ممکن است جراحی لازم باشد. هرچند، درمانهای ذکر شده معمولاً موثر هستند و جراحی نیاز نیست.
اگر خار پاشنه به علت آرتریت التهابی ایجاد شده باشد، درمان آرتریت میتواند باعث بهبود علائم شود
دورنما
دورنما نسبت به درمان خارپاشنه مثبت است. رسوبات کلسیم همیشه در این ناحیه وجود خواهند داشت، مگر این که با عمل جراحی برداشته شوند، اگر درمان به کاهش درد و تورم کمک کند، معمولاً مشکلی ایجاد نمیشود. در صورتی که درمان علائم موثر نباشد، باید برای برداشتن خارپاشنه جراحی صورت بگیرد.
