درخواست مشاوره رایگان
علت درد زانو و انواع آن را بدانید
درد زانو را بیشتر افراد در برخی از دوره‌های زندگی، تجربه می‌کنند. ورزش، تمرین و فعالیت‌های دیگر نیز می‌تواند باعث کشیدگی عضلات، التهاب تاندون، پارگی رباط و یا صدمات جدی‌تر در رباط‌ها و غضروف‌ها شود.
شدت درد زانو در افراد، متفاوت است و به عواملی مانند علت درد و سن فرد بستگی دارد. برای برخی، درد زانو آنقدر شدید است که فعالیت‌های عادی او را محدود و مختل می‌کند.
برای برخی، ممکن است درد خفیف زانو و مزمن باشد. محل درد زانو نیز در افراد متفاوت است.
گزارشات بالینی، شایع‌ترین محل درد زانو را در وسط زانو یعنی جایی که مفصل استخوان ران را به ساق پا (نازک نی یا تیبا) متصل می‌کند بیان کرده‌اند.
دومین منطقه شایع که سبب درد زانو می‌شود، کشگک زانو است. البته برخی افراد در هر دو این قسمت درد دارند.
در این مطلب از شایع‌ترین عوامل و صدماتی که سبب درد شدید زانو می‌شود را آورده‌ایم.
به طور خلاصه شایع‌ترین علت درد زانو شامل سه مورد زیر است:
- صدمات رباط به زانو (در رفتگی یا پارگی)
- صدمات منیسک زانو (پارگی منیسک)
- التهاب زانو (آرتروز، روماتیسم مفصلی و یا التهاب پس از ضربه)
صدمات رباط و زانو درد
در صورتی که رباط‌های زانو دچار آسیب و ضربه شوند، درد زانو به سراغ شما می‌آید.
اما رباط یا لیگامان چیست؟
رباط‌های زانو در واقع، استخوان ران (استخوان فمور) را به استخوان‌های ساق شما (استخوان درشت نی و نازک نی ) وصل می‌کند. رباط‌ها این استخوان‌ها را در کنار هم نگه داشته و زانو را ثابت نگه می‌دارند و دامنه حرکتی زانو را کنترل می‌کنند.
- پارگی و دررفتگی رباط‌ها معمول‌ترین صدمات ورزشی بوده و این پارگی اغلب در رباط صلیبی قدامی یا ACL یا رباط صلیبی خلفی یا PCL و رباط جانبی داخلی یا MCL رخ می‌دهد.
- ضربه به رباط‌های زانو همچنین به علت تصادفات با شدت بالا مانند تصادف با ماشین نیز رخ می‌دهد.
- رباط صلیبی قدامی یا ACL در میانه مفصل زانو قرار گرفته و حرکت استخوان نازک نی و استخوان ران را کنترل می‌کند. پارگی رباط صلیبی قدامی شایع‌ترین نوع صدمات رباطی در ورزشکاران است.
- پارگی رباط صلیبی قدامی توسط حرکات نادرستی که در هنگام ورزش انجام می‌شود، بروز می‌کند. برای مثال:
- شروع یا توقف ناگهانی دویدن
- تغییر جهت یا چرخش زانو با سرعت بسیار زیاد به طرف مخالف
- پریدن و جهش به سمت زمین به طور نادرست
- برخورد با شخص دیگر
نشانه‌های صدمه به رباط صلیبی قدامی شامل موارد زیر است: - درد شدید و ناگهانی در زانو
- دردی که در هنگام راه رفتن به صورت پایدار وجود دارد.
- سروصدا در زانو
- پرت شدن ناگهانی زانو به سمت جلو و یا احساس عدم تعادل در هنگام راه رفتن
- تورم و التهاب بعد از ۲۴ ساعت از صدمه اولیه
توجه فرمایید که هر صدمه رباطی می‌تواند منجر به درد شدید زانو شود و نیازمند عمل جراحی باشد.
پارگی منیسک
پارگی منیسک اغلب در حین ورزش ایجاد می‌شود. حرکاتی که مثلا در آن تنه، روی زانوی خم شده می‌چرخد و موجب چرخیدن ران روی ساق می‌شود.
غضروف یک بافت نیمه سخت است یعنی به اندازه بافت استخوان سفت و محکم نیست بلکه نیمه سخت و قابل انعطاف است. غضروف انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند.
در استخوان زانو علاوه بر غضروف، بافتی به نام منیسک وجود دارد که شبه غضروفی بوده اما از غضروف محکم تر و خاصیت ارتجاعی یا برگشت پذیری بالایی دارند. منیسک ها همانند ضربه گیر بین دو استخوان ران و ساق پا قرار گرفته اند و ضربه هایی که از زمین به زانو می رسد را کنترل کرده تا دو استخوان ران و ساق پا محکم به یکدیگر برخورد نکنند.
در زانو دو منیسک یعنی منیسک داخلی و منیسک خارجی قرار گرفته است. منیسک داخلی در قسمت داخلی زانو قرار گرفته و منیسک خارجی در قسمت خلفی یا پشتی زانو قرار گرفته است.
نکته: قسمت قدامی یا جلویی یعنی روبه‌روی بدن و قسمت خلفی یا پشتی یعنی پشت بدن.
پارگی منیسک یک صدمه جدی است و معمولا به جراحی نیاز دارد. برخلاف صدمات رباطی که دلایل مختلفی منجر به پارگی و یا کشیدگی آن می‌شود.
پارگی منیسک معمولا به دلیل یک حرکت اشتباه و آن هم پیچ خوردگی و یا چرخش ناگهانی زانو رخ می‌دهد. البته چرخش ناگهانی زانو سبب پارگی رباط نیز می‌شود.
پارگی منیسک اغلب در سن‌های بالاتر رخ می‌دهد چون با افزایش سن، غضروف نازک‌تر و ضعیف‌تر می‌شود و احتمال بیشتری دارد که منیسک پاره شود.
علائم و نشانه‌های پارگی غضروف در زانو شامل موارد زیر است:
- سروصدا در زانو
- درد زانو
- درد اولیه و یا ناراحتی در زانو (اگرچه فرد قادر به پیاده روی است.)
- پرت شدن زانو به سمت جلو
- قفل شدن زانو
آرتریت زانو یا التهاب مفصل زانو
آرتریت شرایطی است که باعث التهاب، ورم و درد مفاصل بدن می‌شود، اما این التهاب بیشتر اوقات در ناحیه زانو بروز می‌کند.
آرتریت یک وضعیت مزمن است که با گذشت زمان بدتر می‌شود و در نهایت نیاز به جراحی دارد.
سه نوع شایع آرتریت عبارتند از: آرتریت روماتوئید، آرتریت پس از ضربه و آرتروز.
علائم آرتریت در زانو شامل موارد زیر است:
- سفتی و تورم در زانو
- مشکل در خم کردن کامل زانو
- درد زانو
التهاب روماتوئید و زانو درد
آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی: یک وضعیت خود ایمنی است که سبب می‌شود تا بافت مفصلی ملتهب شده و ضخیم شود. التهاب مزمن اغلب منجر به آسیب و یا صدمه به غضروف می‌شود.
در روماتیسم مفصلی، مایع موجود در فضای مفصلی مورد هجوم سلول‌های ایمنی بدن قرار می‌گیرد و در نتیجه بافت دچار التهاب می‌شود و غضروف مفصلی از بین می‌رود.
روماتیسم مفصلی در زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان است.
علائم آرتریت روماتوئید مشابه سایر انواع آرتریت در زانو است:
- سفتی و سختی زانو
- زانو درد
- تورم و ورم کردن زانو
- مشکل در خم شدن زانو
التهاب مفاصل پس از سانحه
آرتریت پس از سانحه یا ضربه، پس از آسیب جدی در زانو از جمله شکستگی استخوان و پارگی رباط در نتیجه یک ضربه ایجاد می‌شود. شکستگی استخوان ناشی شده از ضربه سبب کاهش سطح مفصلی و یا ساییدگی مفصل می‌شود و به مرور زمان باعث آرتریت می‌شود.
در واقع به تورم و ورم مفصل بعد از صدمه، آرتریت بعد از سانحه می‌گویند.
آسیب دیدگی زانو در افراد مسن‌تر می‌تواند منجر به آسیب غضروف در زانو شود و با علائم زیر در ارتباط است:
- درد
- تورم
- سفتی، سختی
آرتروز زانو
شایع ترین نوع آرتریت، آرتروز یا استئو آرتریت است که به صورت پیشرونده و برگشت ناپذیر غضروف مفصل زانو را تخریب می کند. در آرتروز غضروف مفصلی به مرور زمان تخریب می شود و ساییدگی و ورم مفصل و استخوان به وجود می آید. آرتروز بیشتر در افراد ۵۰ سال و بالاتر مشاهده می شود.
بعد از ۵۰ سالگی، با افزایش سن و به دلیل از بین رفتن غضروف، تأثیر آرتروز بدتر می شود.
آرتروز اغلب نتیجه برخورد استخوان ران بر روی استخوان ساق است که بسیار دردناک است. آرتروز همچنین به علت سن، وزن، ژنتیک، صدمات قبلی، عفونت، بیماری (مانند تومور یا نقرس) و برخی مشاغل خاص مانند کار سنگین در کارخانه ها بروز می‌کند.
علائم آرتروز زانو شامل موارد زیر است:
- درد زانو
- محدودیت دامنه حرکتی زانو
- تورم مفصل
- حساسیت غیر طبیعی به لمس یا فشار در زانو
- ناهنجاری (بد شکلی) در ساختمان زانو و یا ضعف در ساختمان زانو
- دردی که به مرور زمان بدتر می‌شود
طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ در مورد آرتروز انجام شده، بیان شده است که درد زانو اگر بیشتر از ۱ سال طول بکشد معمولاً با آرتروز همراه است.
