دست مصنوعی

روزانه هزاران نفر به دلایلی مانند آسیب در تصادف، بروز عفونت، عوارض سرطان یا نوروپاتی دیابتی بخشی از دست خود و یا تمام آن را از دست می‌دهند. در چنین مواردی می‌توان از دست مصنوعی یا پروتز دست برای بهبود توانایی حرکتی و رفع ناهنجاری ظاهری ناشی از قطع عضو استفاده کرد. اگر به دنبال کسب اطلاعات در مورد انواع پروتز دست، پروتز هوشمند و جدیدترین تکنولوژی‌های مربوط به آن و هم‌چنین قیمت آن‌ها هستید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

پروتز دست چیست؟

پروتز دست که به عنوان دست مصنوعی نیز شناخته می شود، جایگزینی مصنوعی برای دست از دست رفته یا قطع شده است. می توان آن را به گونه ای طراحی کرد که ظاهر، عملکرد و حرکت یک دست طبیعی را تقلید کند. انواع مختلفی از پروتزهای دست وجود دارد، از جمله دست مصنوعی مکانیکی، الکترونیکی، هوشمند و مفصلی، هر نوع مزایا و معایب خاص خود را دارد و ارائه اطلاعات در مورد تفاوت این طرح ها بسیار مهم است، که در ادامه به معرفی هر یک از آن ها خواهیم پرداخت.

انواع دست مصنوعی

دست مصنوعی در واقع نوعی ابزار به منظور بهبود عملکرد و ظاهر دست در افرادی است که بخشی از دستشان را از دست داده‌اند یا به طور کامل مجبور به قطع این عضو شده‌اند. پروتزهای مصنوعی دست دارای دو نوع اصلی معمولی و الکتریکی هستند. همان‌گونه که روشن است، نوع الکتریکی این پروتز دارای قابلیت‌های بیشتری است و به طور ویژه توانایی حرکت انگشتان را برای کاربر فراهم می‌کند.

برای ساخت انواع پروتز دست لازم است تا فرد ابتدا به پزشک متخصص مراجعه کند تا براساس نیازش نسبت به تصمیم‌گیری و تهیه پروتز مناسب برای او اقدام شود. در مرحله دوم لازم است از عضو باقی مانده بیمار قالب نگاتیوی تهیه شده و قطعات مورد نیاز سفارش داده شود. البته تا آماده شدن قطعات، یک پروتز آزمایشی متناسب با نیاز بیمار در اختیارش قرار داده می‌شود تا برای مدت ۲ تا ۴ هفته از آن استفاده کند. در این مدت در صورت نیاز به اصلاح پروتز، تغییرات مورد نظر انجام می‌شود. سپس پروتز نهایی نصب شده و آموزش‌های لازم در مورد نحوه‌ی استفاده به بیمار ارائه می‌شود.

دست مصنوعی مکانیکی

دست مصنوعی مکانیکی که به عنوان دست مصنوعی یا دست بیونیک نیز شناخته می شود، وسیله ای است که برای جایگزینی عملکرد دست از دست رفته طراحی شده است. این نوع فناوری در سال‌های اخیر مسیر طولانی را طی کرده است و دست‌های مکانیکی مدرن قادرند طیف وسیعی از حرکات و قابلیت‌هایی را در اختیار کاربران قرار دهند که قبلا غیرممکن بود.

انواع دست مصنوعی مکانیکی

انواع مختلفی از دست های مصنوعی مکانیکی موجود است که هر کدام ویژگی ها و مزایای منحصر به فرد خود را دارند. برخی از کابل ها و قرقره ها برای تقلید حرکت دست طبیعی استفاده می کنند، در حالی که برخی دیگر از سیگنال های میوالکتریک از عضلات کاربر برای کنترل حرکات دست استفاده می کنند.

• مواد و طراحی

مواد و طراحی یک دست مصنوعی مکانیکی در تعیین عملکرد و کارایی آن بسیار مهم است. بسیاری از دست‌های مدرن از مواد سبک وزن و بادوام مانند فیبر کربن ساخته شده‌اند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که ظاهر و حرکت یک دست طبیعی را تقلید کنند.

• عملکرد و کنترل

دست‌های مصنوعی مکانیکی می‌توانند طیف وسیعی از عملکردها مانند گرفتن و رها کردن اشیا، اشاره کردن و حتی تایپ کردن را در اختیار کاربران قرار دهند. مکانیسم های کنترل این دست ها بسته به نوع دست و نیاز کاربر می تواند متفاوت باشد و ممکن است شامل دکمه ها، حسگرها یا حتی رابط های مغز و کامپیوتر باشد.

• توانبخشی و آموزش

استفاده از دست مصنوعی مکانیکی به درجاتی از آموزش و توانبخشی نیاز دارد، به ویژه برای کاربرانی که برای مدت طولانی بدون دست بوده اند. فیزیوتراپی و کاردرمانی می تواند به کاربران کمک کند تا یاد بگیرند چگونه از دست جدید خود به طور موثر استفاده کنند و بخشی از عملکرد از دست رفته خود را بازیابند.

• هزینه و دسترسی

هزینه دست های مصنوعی مکانیکی بسته به نوع و پیچیدگی دستگاه می تواند بسیار متفاوت باشد. برخی از دست‌های مصنوعی می‌توانند ده‌ها هزار دلار هزینه داشته باشند و برای بسیاری از افراد غیرقابل دسترس باشند. با این حال، گزینه‌های کم‌هزینه‌تری نیز وجود دارد و بسیاری از کشورها کمک‌های دولتی یا پوشش بیمه‌ای را برای کمک به پوشش هزینه این دستگاه‌ها ارائه می‌کنند.

به طور خلاصه، دست‌های مصنوعی مکانیکی یک فناوری جذاب و به سرعت در حال تکامل است که می‌تواند طیف وسیعی از عملکردها را در اختیار کاربران قرار دهد و به آنها کمک کند تا برخی از توانایی‌های از دست رفته خود را بازیابند. درک انواع مختلف، مواد و ملاحظات طراحی این دستگاه ها می تواند به افراد کمک کند تا پیشرفت های باورنکردنی در این زمینه را بهتر درک کنند.

دست مصنوعی الکترونیکی

دست‌های مصنوعی الکترونیکی از حسگرهایی برای تشخیص حرکات ماهیچه‌ای در قسمت باقی‌مانده بازو استفاده می‌کنند و به کاربر این امکان را می‌دهند تا با سیگنال‌های عضلانی خود، دست مصنوعی را کنترل کند. این پروتزها عموماً پیشرفته‌تر از پروتزهای مکانیکی هستند اما می‌توانند گران‌تر باشند.

پروتز دست مصنوعی هوشمند

پروتز دست مصنوعی هوشمند از هوش مصنوعی (AI) و الگوریتم های یادگیری ماشین برای یادگیری الگوهای حرکتی و ترجیحات کاربر استفاده می کند. این نوع دست مصنوعی می تواند با نیازهای کاربر سازگار شود و همچنین می تواند بازخورد حسی مانند توانایی احساس فشار و دما را ارائه دهد. پروتز دست مصنوعی هوشمند نوعی دست مصنوعی مکانیکی است که از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند حسگرها، هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی استفاده می‌کند تا کنترل و عملکرد بیشتری را در اختیار کاربران قرار دهد. در اینجا چند نکته کلیدی در مورد پروتز دست مصنوعی هوشمند باید در نظر بگیرید:

• حسگرها و بازخورد

پروتزهای دست مصنوعی هوشمند اغلب دارای حسگرهایی هستند که می توانند سیگنال های عضلات کاربر یا محیط مانند دما یا فشار را تشخیص دهند. این امکان کنترل بیشتر بر حرکات دست را فراهم می کند و می تواند بازخوردی را در مورد جسم در دست گرفته یا موقعیت دست به کاربر ارائه دهد.

• هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی

بسیاری از پروتزهای مصنوعی دست مصنوعی از فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی برای یادگیری ترجیحات و حرکات کاربر در طول زمان استفاده می‌کنند. این می تواند به دست اجازه دهد تا با نیازهای کاربر سازگار شود و حرکات طبیعی و شهودی تری ارائه دهد.

• بازخورد لمسی

بازخورد لمسی استفاده از ارتعاش یا سایر احساسات لامسه برای ارائه بازخورد به کاربر در مورد موقعیت دست یا جسمی است که در آن نگه داشته شده است. پروتزهای دست مصنوعی هوشمند می توانند بازخورد لمسی را برای کمک به کاربران در درک بهتر محیط و اقدامات خود در نظر بگیرند.

• ادغام برنامه

بسیاری از پروتزهای دست مصنوعی هوشمند را می توان با اپلیکیشن های گوشی هوشمند یا دستگاه های دیگر ادغام کرد تا امکان کنترل و سفارشی سازی بیشتر را فراهم کند. کاربران می‌توانند تنظیمات دست را تنظیم کنند یا اعلان‌هایی درباره عمر باتری دست یا نیازهای تعمیر و نگهداری دریافت کنند.

• هزینه و دسترسی

همانند سایر انواع پروتزهای دست مصنوعی، هزینه و در دسترس بودن می تواند برای پروتزهای مصنوعی دست مصنوعی نگران کننده باشد. با این حال، پیشرفت در تکنولوژی و افزایش آگاهی منجر به گزینه های مقرون به صرفه و در دسترس برای کاربران شده است.

به طور خلاصه، پروتزهای دست مصنوعی هوشمند یک فناوری هیجان انگیز و به سرعت در حال توسعه هستند که می توانند کنترل و عملکرد بیشتری را نسبت به پروتزهای مکانیکی سنتی در اختیار کاربران قرار دهند. این دستگاه‌ها با ترکیب فناوری‌هایی مانند حسگرها، هوش مصنوعی و بازخورد لمسی، می‌توانند به کاربران کمک کنند تا برخی از توانایی‌های از دست رفته خود را بازیابند و تجربه‌ای طبیعی و شهودی‌تر ارائه دهند.

دست مصنوعی مفصل دار

دست‌های مصنوعی مفصلی از موتورها و حسگرها برای ارائه دامنه حرکت و عملکرد بیشتر استفاده می‌کنند. این پروتزها معمولاً گرانتر از انواع دیگر پروتزهای دست هستند، اما جایگزینی طبیعی و کاربردی تری ارائه می دهند. دست مصنوعی مفصلی نوعی دست مصنوعی است که به گونه ای طراحی شده است که حرکت و مهارت دست طبیعی را تقلید کند. این نوع دست معمولاً از مفاصل متعدد تشکیل شده و قادر به انجام حرکات و عملکردهای وسیعی است. در اینجا چند نکته کلیدی وجود دارد که باید در مورد دست های مصنوعی مفصل دار در نظر بگیرید:

• طراحی مفصل و دامنه حرکت

دست‌های مصنوعی مفصلی معمولاً دارای مفاصل متعددی هستند که دامنه حرکت و انعطاف‌پذیری بیشتری را ممکن می‌سازد. برخی از دست ها می توانند حرکت هر پنج انگشت و شست را تقلید کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تعداد انگشتان کمتری داشته باشند. طراحی مفصل و دامنه حرکت عوامل مهمی در تعیین عملکرد دست هستند.

• مکانیسم های کنترل

دست های مصنوعی مفصلی را می توان به روش های مختلفی کنترل کرد، مانند سیگنال های عضلانی، سوئیچ ها یا حتی رابط های مغز و کامپیوتر. مکانیسم کنترل به نیازها و توانایی های خاص کاربر بستگی دارد.

• متریال و طراحی

مواد و طراحی دست فاکتورهای مهمی در تعیین عملکرد و ظاهر آن است. بسیاری از دست‌های مصنوعی مفصلی مدرن از مواد سبک وزن و بادوام مانند فیبر کربن ساخته شده‌اند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که ظاهر و حرکت یک دست طبیعی را تقلید کنند.

• سفارشی سازی و لوازم جانبی

دست های مصنوعی مفصلی را می توان برای تناسب با نیازها و ترجیحات کاربر سفارشی کرد. لوازم جانبی مانند دستگیره ها یا ضمیمه ها را می توان به دست اضافه کرد تا کارایی بیشتری داشته باشد.

• توانبخشی و آموزش

استفاده از دست مصنوعی مفصلی به درجاتی از آموزش و توانبخشی نیاز دارد، به ویژه برای کاربرانی که برای مدت طولانی بدون دست بوده اند. فیزیوتراپی و کاردرمانی می تواند به کاربران کمک کند تا یاد بگیرند چگونه از دست جدید خود به طور موثر استفاده کنند و بخشی از عملکرد از دست رفته خود را بازیابند.

به طور خلاصه، دست‌های مصنوعی مفصلی نوعی دست مصنوعی است که حرکت و کارایی بیشتری نسبت به دست‌های مکانیکی سنتی برای کاربران فراهم می‌کند. طراحی مشترک و دامنه حرکت، مکانیسم‌های کنترل، مواد و طراحی، سفارشی‌سازی و لوازم جانبی، و توانبخشی و آموزش، همگی عوامل مهمی هستند که باید در هنگام استفاده از دست‌های مصنوعی مفصل دار مورد توجه قرار گیرند.

خرید دست مصنوعی هوشمند

اگر علاقه مند به خرید دست مصنوعی هوشمند هستید، باید با متخصص پروتز مشورت کنید که می تواند به شما در انتخاب بهترین نوع دست مصنوعی برای نیازهایتان کمک کند. هزینه یک دست مصنوعی هوشمند بسته به سطح عملکرد و فناوری مورد استفاده می تواند متفاوت باشد.

پروتز دست مصنوعی ثابت

پروتز دست مصنوعی ثابت نوعی از دست مصنوعی است که هیچ قسمت متحرکی ندارد و فقط برای مصارف زیبایی طراحی شده است. هیچ حرکت یا کاربردی ندارد و هدف اصلی آن ارائه ظاهری طبیعی است.

دست مصنوعی هوشمند

دست مصنوعی هوشمند یا همان پروتز دست الکتریکی با استفاده از سیگنال‌های الکتریکی کنترل و حرکت داده می‌شوند که توسط عضلات بدن بیمار در قسمت‌های باقی مانده از دست تولید شده باشند. در واقع حسگرهایی داخل این نوع پروتز تعبیه شده که سیگنال‌های الکتریکی از عضلات باقی مانده را گرفته، آن‌ها را به حرکات ترجمه کرده و دستورات را به نحو درست اجرا می‌کند.

ساخت دست مصنوعی

در ساخت دست‌های مصنوعی از پروتز عضو قطع شده، سوکت، دست یا دستگاه عضو تحتانی، سیستم تعلیق و سیستم کنترل کننده استفاده می‌شود. سوکت موجب اتصال پروتز به قسمت باقیمانده می‌شود. سیستم تعلیق، به تناسب و ایمنی سوکت و عضو باقیمانده کمک می‌کند. با وجودی که عضو باقیمانده توسط مغز و امواج عصبی کنترل می‌شود، پروتز مصنوعی چنین قابلیتی ندارد. کنترل سیستم پروتز مصنوعی یا به صورت الکتریکی یا به کمک نیروی بدن انجام می‌شود.

ساخت دست مصنوعی با پرینتر سه بعدی

یکی از تکنولوژی‌های جدید که در مرحله‌ی آزمایشگاهی قرار دارد و هنوز به مرحله‌ی تولید انبوه نرسیده، ساخت دست مصنوعی با پرینتر سه بعدی است. در روش سنتی برای انجام پروتز قالب گرفته می‌شود و پس از ارسال قالب به لابراتوار، ساخت پروتز انجام می‌شود. به همین دلیل ممکن است در این فرایند خطاها و مشکلاتی رخ دهد و هم‌چنین این روش زمانبر است. اما اجرای این فرایند در یک لابراتوار دارای پرینتر سه بعدی موجب افزایش کیفیت کار و صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود.

جدیدترین دست مصنوعی

امروزه پیشرفت‌های قابل توجهی در صنعت تجهیزات پزشکی ایجاد شده است. به همین دلیل پروتزهای قدیمی کارایی و محبوبیت خود را از دست داده‌اند و بیشتر افراد به دنبال استفاده از دست مصنوعی هستند که دارای قابلیت‌های عملکردی مشابه با دست طبیعی باشد. انواع دست‌های مصنوعی دارای تکنولوژی‌های جدید شامل موارد زیر است.

۱. پروتزهای مکانیکی

این نوع پروتز به صورت قلاب طراحی شده و سیستم کابلی تعبیه شده در آن، موجب کشش و مهار آسان اندام قطع شده می‌شود. به گونه‌ای که قلاب از طریق سیستم کابلی باز و بسته شده و فشار از روی عضو قطع شده برداشته می‌شود. این پروتزها در طبیعی نشان دادن عملکرد دست موفقیت قابل قبولی کسب کرده‌اند و بهترین انتخاب برای کسانی است که به دنبال پروتزهای طبیعی هستند که از اعصاب موجود برای حرکت استفاده می‌کنند. البته منبع انرژی آن به شارژ منظم و در برخی موارد به تعویض باتری نیاز دارد.

۲. پروتزهای مایوالکتریک

این نوع پروتزهای مصنوعی یکی از جدیدترین انواع اندام‌های مصنوعی هستند که کنترل و حرکت آن‌ها با عملکرد مغز صورت می‌گیرد. سنسورهای حسی این اندام‌ها بر روی اعصاب باقی مانده از عضو قطع شده قرار داده می‌شود تا با دریافت و کنترل پالس‌های الکتریکی ارسالی از مغز به عضو قطع شده آن‌ها را به پالس دیجیتال تبدیل کند. در نهایت ارسال این انرژی به موتور تعبیه شده در پروتز، موجب حرکت دست و انگشتان آن می‌شود. البته انرژی دیجیتالی لازم برای این کار از طریق باتری موجود در اندام مصنوعی تامین می‌شود. به همین دلیل باتری لیتیومی و موتور الکتریکی در پروتزهای دست مایوالکتریک بسیار مهم هستند. این نوع پروتزها شباهت بسیار زیادی به عملکرد طبیعی دست دارند و به همین دلیل در مقایسه با سایر پروتزها قیمت بالاتری دارند. هم‌چنین باتری تعبیه شده در آن‌ها نیاز به شارژ مرتب دارد.

۳. پروتزهای دست بیونیک

این نوع پروتزها با اتصال به عضلات دست به دریافت سیگنال‌های مغز اقدام کرده و سپس بر آن اساس حرکت دست را کنترل می‌کنند. این پروتزهای مصنوعی با استفاده از ویژگی‌های ارگونومیک فرد دارای حرکت طبیعی و کارایی بالایی هستند. به علاوه برای کمک به حرکت راحت انگشتان، موتورهای جدا شونده در هر کدام از آن‌ها تعبیه شده است و حالت‌های حرکت آن مشابه با دست طبیعی می‌باشد. حتی در این نوع پروتز برای طبیعی‌تر جلوه دادن آن از روکش سیلیکونی مشابه با پوست دست استفاده شده است.

۴. پروتزهای هیبریدی

این نوع پروتزهای مصنوعی به گونه‌ای طراحی شده که دارای ویژگی‌های پروتز مایوالکتریک و معمولی با هم است. به همین دلیل بهترین گزینه برای افرادی است که به قطع عضو از ناحیه بازو مبتلا هستند. حرکت دست در این نوع پروتز دست از طریق کمربند و منبع برق خارجی انجام می‌شود.

مزایای پروتز‌ دست مصنوعی

پروتزهای دست مصنوعی وسایلی هستند که برای جایگزینی عملکرد دست از دست رفته یا غیرعملکرد طراحی شده اند. آنها می توانند کیفیت زندگی افرادی را که دست خود را به دلیل قطع عضو، آسیب یا شرایط مادرزادی از دست داده اند، بهبود بخشند. در اینجا برخی از مزایای پروتزهای مصنوعی دست آورده شده است:

• عملکرد بهبود یافته : پروتزهای دست مصنوعی می توانند به افراد کمک کنند تا کارهای روزمره ای را انجام دهند که قبلاً بدون دست کاربردی دشوار یا غیرممکن بود. پروتزها را می‌توان به‌صورت سفارشی و متناسب با نیازها و توانایی‌های فرد طراحی کرد و می‌تواند شامل ویژگی‌هایی مانند گرفتن، گرفتن و حتی کنترل حرکت ظریف باشد.
• افزایش استقلال : با بهبود عملکرد، پروتزهای دست مصنوعی می‌توانند استقلال فرد را افزایش داده و اتکای آن‌ها را به دیگران برای کمک کاهش دهند. این می تواند منجر به افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس شود.
• کیفیت زندگی بهتر : یک پروتز دست مصنوعی همچنین می‌تواند کیفیت کلی زندگی افراد را با اجازه دادن به آنها برای شرکت در فعالیت‌هایی که از آن لذت می‌برند، مانند سرگرمی‌ها یا ورزش، بهبود بخشد.
• مقرون به صرفه بودن : در حالی که هزینه اولیه پروتز دست مصنوعی ممکن است بالا باشد، در نهایت می تواند یک راه حل مقرون به صرفه باشد. پروتزها با مراقبت و نگهداری مناسب می توانند سال ها دوام بیاورند و می توانند به افراد کمک کنند تا از مداخلات پزشکی پرهزینه و مکرر اجتناب کنند.

قیمت دست مصنوعی

با توجه به قیمت ها، هزینه پروتز دست مصنوعی بسته به عواملی مانند نوع پروتز، سطح سفارشی سازی مورد نیاز و محل و تخصص متخصص پروتز می تواند بسیار متفاوت باشد. قیمت ها می تواند از چند صد هزار تومان برای یک پروتز پایه تا ده ها میلیون تومان برای یک پروتز پیشرفته تر و کاملا سفارشی شده متغیر باشد. برخی از طرح های بیمه ممکن است بخشی یا تمام هزینه های پروتز دست مصنوعی را، بسته به سیاست و شرایط خاص فرد، پوشش دهند.

همان‌طور که با هم بررسی کردیم، پروتزهای دست مصنوعی در انواع متنوعی ساخته می‌شوند. به همین دلیل دارای ویژگی‌ها و قیمت‌های متفاوتی هستند. به علاوه لازم است تا هزینه‌های نگهداری، تعمیر و تعویض آن‌ها نیز در نظر گرفته شود. به طور کلی قیمت پروتز دست به عوامل زیادی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل نوع پروتز مورد نظر، وسعت ناحیه قطع شده، هزینه‌های فیزیوتراپی بعد از انجام پروتز، دستمزد پزشک برای انجام پروتز، شرکت تولیدکننده، تکنولوژی ساخت (برقی، ساده، مکانیکی و غیره)، جنس پروتز (آلومینیوم، فولاد ضد زنگ، تیتانیوم، پلاستیک یا کامپوزیت‌های کربن) و غیره است.

در این مطلب با انواع پروتز دست و تکنولوژی‌های مورد استفاده در ساخت آن آشنا شدیم. به طور کلی پروتزهای دست به بازگشت به زندگی افرادی کمک می‌کنند که به دلایل مختلف دچار قطع کامل یا بخشی از دستشان شده‌اند. البته به دلیل تفاوت و تنوع بالای پروتزها از نظر کارکرد و هزینه، لازم است هر بیمار با در نظر گرفتن شرایط خود به انتخاب و استفاده از پروتز دست مناسب اقدام کند.