درخواست مشاوره رایگان
علت زانو درد هنگام بالا رفتن از پله چیست؟
در کندرومالاسی یا نرمی کشکک ، غضروف زیر کشکک نرم شده و فرسایش می‌یابد. این وضعیت باعث ایجاد درد در زانو طی فعالیت‌های خاصی مانند بالا رفتن از پله می‌شود.
مفصل زانو از بخش‌های متحرکی شامل استخوان ران، استخوان درشت‌نی ساق، و کشکک تشکیل می‌شود. وظیفه‌ی غضروف مفصلی، جلوگیری از فرسایش این سطوح در اثر اصطکاک حین حرکت آن‌ها نسبت به هم می‌باشد.
با این حال اگر این غضروف ساییده شده یا آسیب ببیند، مقداری از خاصیت ضربه‌گیری زانو کاهش یافته و وضعیت دردناکی به نام کندرومالاسی ایجاد می‌شود.
قبلا در مطلب «علت درد زانو و انواع آن را بدانید» در مورد زانو درد و علت های آن توضیح داده ایم. در این مطلب نیز به طور خاص به یکی از انواع زانو درد می‌پردازیم.
کندرومالاسی چیست؟
کندرومالاسی ممکن است حین خم کردن زانو، یا وقتی زانو را از وضعیت خمیده صاف می‌کنید، دردی تیز ایجاد کند.
فعالیت‌هایی که ممکن است باعث ایجاد این درد شوند:
- پایین آمدن از سرازیری یا پله
- بالا رفتن از پله
- صاف کردن زانو وقتی وزن روی آن است
به همین دلیل است که درد زانو حین بالا یا پایین رفتن از پله بروز می‌کند. این حرکات عمیق باعث می‌شوند کشکک با فشار بیشتری روی استخوان ران به سمت بالا و پایین بلغزد. این درد ممکن است حین راه رفتن عادی از بین برود. حتی یک تورم کوچک در غضروف می‌تواند باعث تحریک درد حین فعالیت‌های فوق شود. بعضی افراد حتی ممکن است پس از تمرینات یا استفاده‌ی سنگین از پا، احساس ترک برداشتن یا خرد شدن در زانوی خود داشته باشند.
علائم کندرومالاسی
کندرومالاسی این علائم را دارد:
- درد در داخل یا اطراف زانو مخصوصا حین بالا رفتن از پله، طی فعالیت‌های شدید، یا بعد از ماندن در یک وضعیت برای مدت زیاد
- حس خرد شدن یا ترک برداشتن حین خم کردن زانو
علت کندرومالاسی
رایج‌ترین دلایل ایجاد کندرومالاسی آسیب دیدگی، استفاده‌ی بیش از حد از مفصل، و بدراستایی هستند. بعضی افراد ممکن است از فرسایش غضروف مفصلی خود متعجب شوند زیرا هرگز زانوهایشان دچار آسیب مستقیم نشده‌است. درحالی که کندرومالاسی ممکن است در اثر عوامل دیگری جز آسیب یا تصادف هم ایجاد شود. رایج ترین این دلایل شامل:
- استفاده‌ی بیش از حد از زانو: کندرومالاسی ممکن است در اثر دویدن زیاد، پریدن یا هر فعالیت دیگری که به استفاده‌ی سنگین از زانوها نیاز دارد ایجاد شود. به همین دلیل به این بیماری «زانوی دونده» (Runner’s Knee) هم گفته می‌شود. این وضعیت در افرادی با سنین مختلف ایجاد می‌شود ولی شیوع آن در جوانان فعال و ورزشکاران بیشتر است.
- خارج شدن استخوان کشکک از راستای نرمال خود: اگر کشکک در وضعیت مناسب خود نباشد، غضروف نمی‌تواند از ساییده شدن آن جوگیری کند. بعضی افراد با این بدراستایی به دنیا می‌آیند که بعدها باعث ایجاد کندرومالاسی می‌شود.
- ضعف عضلات ران: عضلات ران به حمایت از زانو و حفظ آن در موقعیت مناسب کمک می‌کنند. اگر این عضلات به اندازه‌ی کافی قوی نباشد ممکن است مفصل زانو از راستای مناسب خود خارج شود. حتی یک بدراستایی خفیف هم ممکن است غضروف زانو را فرسوده کرده و درد ایجاد کند.
- آسیب زانو: تصادف، زمین خوردن، یا ضربه‌ی مستقیم به زانو ممکن است کشکک را از راستای خود خارج کرده و باعث آسیب دیدن غضروف زانو شود.
ریسک فاکتورها
ابتلا به کندرمالاسی در این افراد محتمل تر است:
- ورزشکاران و دیگر افرادی که حین تمرینات و فعالیت‌های دیگر زانوی خود را تحت فشار قرار می‌دهند.
- نوجوانان به دلیل بی‌تعادلی عضلانی موقت حین رشد که این وضعیت به مرور زمان خود‌به‌خود اصلاح می‌شود.
- زنان به دلیل کمتر بودن حجم عضلات اطراف زانو.
- افرادی که در گذشته آسیب‌های زانو مانند دررفتگی را تجربه کرده‌اند.
- افرادی که کوتاهی همسترینگ، صافی کف پا، اختلاف طول اندام، یا شلی مفصلی دارند.
- افرادی که کشکک بی‌ثبات دارند و این استخوان در آن‌ها بیشتر از میزان لازم جابجا می‌شود.
کندرومالاسی ممکن است یکی از عوامل آرتروز هم باشد. این عارضه معمولا با فعالیت‌هایی مانند بالا رفتن از پله، اسکات زدن، پریدن، دوچرخه‌سواری، اسکی، دویدن و نشستن طولانی مدت که در آن‌ها نیاز به خم شدن بیش از حد زانو وجود دارد دیده می‌شود.
یکی دیگر از دلایل ایجاد آن عدم تعادل عضلانی است. قوی بودن عضلات ران و درمقابل ضعف عضلات ساق هم می‌تواند کشکک را از جای خود جابجا کند. همینطور قوی بودن عضلات خارجی ران و ضعف عضلات داخلی این ناحیه می‌تواند بدراستایی ایجاد کند.
درمان کندرومالاسی
افرادی که زانودرد یا دیگر علائم کندرومالاسی را دارند باید به پزشک مراجعه کنند. درمان زودهنگام می‌تواند از آسیب غضروف زانو جلوگیری کرده و درد را کاهش دهد.
تغییر در سبک زندگی:
بطور معمول درمان‌های غیرتهاجمی کندرومالاسی موفق هستند. این درمان‌ها شامل:
- تمرینات کم‌فشار: پیاده‌روی و شنا گزینه‌های مناسبی برای تقویت عضلات هستند. با این تمرینات شرایط روحی و کیفیت خواب هم بهبود پیدا می‌کند.
- استفاده از ارتوز و کفی: این ابزارها می‌توانند از مفاصل حمایت کنند.
- پرهیز از انجام فعالیت‌های دردناک: بهتر است تا حد امکان از پله استفاده نشود.
- رژیم غذایی: یک رژیم غذایی متنوع مواد مغذی بدن را تامین کرده و از افزایش وزن جلوگیری می‌کند. افزایش وزن موجب آسیب به غضروف زانو و ایجاد فشار روی مفصل می‌شود.
- خواب مناسب: داشتن خواب کافی به کاهش درد و خستگی کمک می‌کند.
- مسکن‌ها: مسکن‌های موجود در داروخانه‌ها مانند ایبوپروفن می‌توانند به کاهش ناراحتی فرد کمک کنند.
- بانداژهای حمایتی زانو
درمان حرفه‌ای:
اگر عدم تعادل عضلانی دارید، تمرینات ویژه می‌توانند به بالانس عضلات و بازگرداندن کشکک به راستای خود به شما کمک کنند. برای انجام این تمرینات از یک فیزیوتراپیست کمک بگیرید.
تمرینات
بسته به علت زمینه‌ای زانو درد ، ممکن است تمرینات متفاوتی برای شما تجویز شود. تمرینات زیر نمونه‌هایی برای تقویت عضله‌ی چهارسر ران هستند.
- نیمه اسکات: پاهایتان را به عرض شانه باز کرده و زانوهایتان را تا ۴۰ درجه خم کنید.
- استپ: پاهایتان را به نوبت روی یک استپ ده سانتی بگذارید و پایین بیاورید.
- بلندکردن پای صاف: بنشینید و پاهایتان را در مقابل خود کاملا صاف کنید. یک پا را بالا برده و به آرامی پایین بیاورید. سپس همین کار را برای پای دیگر انجام دهید.
- بلندکردن پا در وضعیت نشسته: روی تخت تا صندلی بنشینید و پاهایتان را روی زمین قرار دهید به گونه‌ای که پشت زانویتان به لبه‌ی تخت یا صندلی تکیه دهد. به نوبت پاهایتان را خیلی آرام بالا برده و سپس پایین بیاورید.
هرکدام از این تمرینات را سه بار انجام داده و سپس ۱۰ بار تکرار کنید.
درمان ارتوزی
- استرپ‌های کشکک: این وسیله با قرار گرفتن در اطراف استخوان کشکک از خارج شدن آن از راستای مناسب خود جلوگیری می‌کند.
- بریس زانو: این نوع ارتوز هم با حمایت از مفصل زانو، بدشکلی‌ها و بدراستایی‌ها را از این مفصل دور می‌کند.
دارو و جراحی
ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و التهاب غضروف کمک کنند.
جراحی فقط زمانی که درد شدید بوده و دیگر درمان‌ها شکست خورده باشند ضرورت دارد. طی این جراحی برای کاهش درد سطح ضخیم شده‌ی غضروف را بر‌می‌دارند. همچنین جراح ممکن است رباط‌ها و تاندون‌های کوتاه را آزاد کند. با این کار کشکک در راستای درست خود قرار می‌گیرد.
کندرومالاسی در صورت عدم درمان ممکن است به آرتروز تبدیل شود. وقتی غضروف کاملا از بین برود دیگر نمی‌توان آن را برگرداند. در موارد شدید ممکن است استخوان‌ها هم ساییده شوند. در این صورت درد کاملا ناتوان کننده خواهد بود و فرد حتی طی استراحت هم آن را حس می‌کند.
به جز این موارد، در مطلب « زانو درد؛ از تشخیص تا درمان » نحوه درمان انواع زانو درد توضیح داده شده است.
پیشگیری
داشتن سبک زندگی سالم در کنار تمرینات ورزشی برای زانو و تمام مفاصل بدن لازم است. درد زانو را نباید نادیده گرفت. احساس درد حین انجام فعالیت‌های مشخص ممکن است زنگ خطری برای وجود کندرومالاسی یا بیماری‌های دیگر باشد.
بعضی افراد طی فعالیت‌هایی مانند باغبانی، تمیز کردن کف زمین، و … از پد زانو استفاده می‌کنند. کفش هایی که ساپورت کافی دارند هم می‌توانند برای زانو مفید باشند.
