درخواست مشاوره رایگان

فرورفتگی پشت سر نوزاد
نوزادان از بدو تولد در معرض مشکلات و بیماریهای مختلفی قرار دارند. یکی از این مشکلات که میتواند از ابتدای تولد تا حدود ۱۸ ماهگی ایجاد شود، تغییر شکل جمجمه و فرورفتگی پشت سر نوزاد یا برآمدگی در سر نوزادان است. به طور کلی اگر ملاج یا جمجمهی نوزادتان را لمس کنید، متوجه نقاط نرم میشوید. این نقاط در واقع درزهای میان استخوانها هستند که برای فراهم آوردن فضای لازم و امکان رشد مغز حالت انعطافپذیر دارند. در صورت سفت شدن و به عبارتی بسته شدن زودهنگام این درزها، مشکلاتی مانند تغییر شکل جمجمه یا عدم امکان رشد مغز برای کودک فراهم میشود که نیاز به تشخیص به موقع و درمان مناسب دارد. در این مطلب در مورد فرورفتگی پشت سر نوزاد، برآمدگی سر و ملاج و همچنین دلایل و عوارض ایجاد چنین مشکلاتی توضیحاتی به شما ارائه میدهیم. همچنین به بررسی نقاط نرم روی سر نوزادان و زمان مناسب برای بسته شدن آنها میپردازیم تا در مورد مواردی که نیاز به نگرانی دارد و موارد طبیعی آگاهی داشته باشید.
برآمدگی سر نوزاد
اصولا برآمدگی پشت سر نوزاد که به دلیل وجود استخوانهای پشت سری است، کاملا طبیعی بوده و نیازی به نگرانی والدین ندارد. همانطور که گفتیم، این برآمدگی قسمتی از استخوان پشتسری است که کمی بالاتر از گودی پشت گردن قرار دارد و در برخی از نوزادان احتمال دارد اندکی برآمدهتر از حد معمول باشد. بنابراین در حالت طبیعی نباید چنین برجستگیهایی را به وجود غده یا تورم آن یا آسیب رسیدن به سر ارتباط داد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با قوزبند طبی کلیک کنید.
برآمدگی ملاج نوزاد
ملاج یا فونتانل بیشتر در قالب وجود دو نقطهی نرم در سر نوزاد شناخته میشود. ملاجها چند نقطه از سر هستند که در آنها هنوز استخوانهای سر نوزاد به یکدیگر متصل نشده و در اصطلاح بسته نشدهاند. معمولا نوزاد تازه متولد شده دارای یک ملاج در جلوی سر و یکی در پشت سر است.
تغییر در شکل ظاهری شامل برآمدگی ملاج یا فرورفتگی پشت سر نوزاد میتواند نشانهی از مشکلاتی برای سلامت نوزاد باشد. اگر برآمدگی شدیدی در ملاج نوزاد مشاهده کردید، به سرعت به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. برجستگی بیش از حد ملاج نوزاد ممکن است از علائم تورم مغز یا تجمع مایعات در مغز و فشار در داخل جمجمه باشد و در صورت عدم اقدام به موقع به مغز نوزاد آسیب وارد خواهد کرد.
البته لازم است به این نکته توجه کنید که ممکن است ملاج نوزاد در زمان گریه کردن اندکی حالت برآمدگی پیدا کند که امری طبیعی است و جای نگرانی ندارد. ولی پس از پایان گریه و آرام شدن کودک، باید برآمدگی ملاج فروکش کند و به حالت عادی برگردد. در غیر این صورت میتواند از نشانههای ابتلا به بیماریهای عفونی یا التهاب مغز باشد. به خصوص اگر این علائم با تب یا خوابآلودگی غیر طبیعی نوزاد همراه بود، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
علت فرورفتگی پشت سر نوزاد
به طور کلی در زمان لمس سر نوزاد باید اندکی سختی یا انحنای رو به بیرون احساس شود. به همین دلیل فرورفتگی پشت سر نوزاد معمولا طبیعی نیست و نشاندهندهی مشکلاتی مانند کمآبی یا کمبود شدید مایعات در بدن نوزاد است.
البته کم آبی نوزادان علائم دیگری مانند گودی چشمها و مرطوب شدن کم پوشک نیز دارد که برای تشخیص دقیق و درمان به موقع لازم است بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید. همچنین این نکته را در نظر داشته باشید که فرورفتگی پشت سر نوزاد به میزان اندک طبیعی است. ولی زمانی که نوزاد به اسهال دچار شود یا چند روز شیر نخورد، احتمال زیادی وجود دارد که ملاج او به میزان زیادی با فرورفتگی مواجه شود.
فرورفتگی سر نوزاد و آسیب مغزی
همانگونه که گفتیم، در حالت عادی قسمت جلوی سر و ملاج یا درز پیشانی نوزاد بسیار نرم و ارتجاعی است. تا امکان رشد مغز به صورت طبیعی فراهم باشد. به دلیل همین نرم بودن، اندکی فرورفتگی پشت سر نوزاد یا در جلوی پیشانی نباید نگرانکننده باشد. البته توصیه میشود سر نوزاد را از هرگونه فشار و ضربه مصون نگه دارید. ولی در صورت مشاهدهی فرورفتگی در سر نوزاد که شدید و غیرطبیعی باشد، حتما به منظور جلوگیری از آسیبهای احتمالی به مغز باید به پزشک مراجعه کنید.
در ادامه در مورد نقاط نرم روی سر نوزاد توضیحاتی به شما ارائه میدهیم تا بتوانید برآمدگی و فرورفتگی پشت سر نوزاد و همچنین جلوی سر را در حالت طبیعی و غیرطبیعی از هم تشخیص دهید.
نقاط نرم روی سر نوزاد چیست؟
نقاط نرم روی سر نوزاد شامل دو قسمت متصل نشده و باز به نام ملاج هستند. یکی از این نقاط که در جلوی سر واقع شده، بزرگتر بوده و ملاج نام دارد. نقطهی پشت سر کوچکتر است به آن ملاج خلفی گفته میشود. این نقاط نرم در واقع شکافها یا درزهایی هستند که به عنوان فضاهای باز در بین استخوانهای جمجمه قرار گرفتهاند.
معمولا والدین پس از لمس این نقاط و مشاهدهی فرورفتگی پشت سر نوزاد یا برآمدگی در قسمت جلو نگران میشوند و تصور میکنند ممکن است جمجمه نوزادشان ناقص باشد. ولی در واقع جای نگرانی وجود ندارد. چون این نقاط به صورت طبیعی وجود دارند تا در زمان تولد به عبور سر کودک از کانال زایمان کمک کنند. پس از تولد نوزاد هم، این قسمتها تا حدود ۱۸ ماهگی نرم باقی میمانند تا فضای لازم برای رشد مغز نوزاد فراهم گردد. حتی احساس ضربان نبض در این قسمتها نیز طبیعی و به دلیل عبور جریان خون از این ناحیه میباشد.
چه موقع این نقاط نرم در سر نوزاد بسته میشوند؟
به مرور زمان همزمان با رشد نوزاد، پس از جذب کافی مواد معدنی لازم توسط استخوانهای جمجمه، این نقاط نرم به هم متصل میشود و فاصله یا درز بین آنها بسته خواهد شد. البته به طور طبیعی قسمت پشت ملاج زودتر یعنی بین ۲ تا ۴ ماهگی نوزاد بسته میشود. بنابراین پس از این مدت نباید شاهد فرورفتگی پشت سر نوزاد باشیم. ولی قسمت جلویی ممکن است تا دو سالگی هم باز بماند تا در صورت نیاز مغز کودک برای رشد فضای کافی در اختیار داشته باشد و مشکلی پیش نیاید. البته حداکثر تا سن ۱۹ ماهگی نوزاد قسمت جلویی هم بسته میشود.
چه موقع باید در مورد نقاط نرم روی سر نوزاد نگران بود؟
در مورد حالتهای عادی و طبیعی و مواردی که نیاز به نگرانی ندارد صحبت کردیم. ولی مواردی نیز وجود دارد که در صورت وقوع به توجه برای تشخیص و درمان به موقع نیاز دارد. برای مثال فرورفتگی پشت سر نوزاد به میزان اندک پس از لمس طبیعی است. ولی اگر مشاهده کردید که ملاج نوزاد به میزان زیادی فرو رفته است، ممکن است نشانهی کم آبی و بیماریهایی مانند اسهال باشد.
همچنین اگر در ملاج نوزاد برآمدگی شدید مشاهده شود، ممکن است نشانهی مشکلاتی مانند التهاب مغزی باشد. به طور ویژه در صورت اصابت ضربه به ملاج نوزاد و مشاهدهی تب یا بیحالی شدید باید نگران بود. برآمده شدن ملاج کودک در زمان گریه کردن، سرفه، تخلیه باد معده یا استفراغ کردن و موارد مشابه طبیعی است، ولی در صورتی که پس از آن برآمدگی برطرف شود. در غیر این صورت لازم است به سرعت به پزشک متخصص اطفال مراجعه نمایید. پزشک متخصص نواحی برآمدگی یا فرورفتگی پشت سر نوزاد را مورد معاینه قرار میدهد و در صورت نیاز، با استفاده از آزمایشات لازم و سی تی اسکن علت بروز مشکل را تشخیص میدهد تا درمان به موقع صورت گیرد.
در این مطلب با مشکلاتی مانند فرورفتگی پشت سر نوزاد و برآمدگی سر و ملاج نوزاد آشنا شدیم. همانگونه که دیدید این موارد به طور طبیعی وجود دارند و معمولا نشانهی بروز مشکلات نیستند. ولی در صورت شدت بروز و ماندگاری در مدت طولانی یا بدون دلیل نیاز به اقدام به موقع وجود دارد.