درخواست مشاوره رایگان
هر آنچه والدین کودکان مبتلا به پاچنبری (کلاب فوت) باید درمورد روش Ponseti بدانند
مراقبت از گچ پا در خانه
۱ . جریان خون کودک مبتلا به پاچنبری را بررسی کنید. جریان خون پا باید تا ۶ ساعت پس از گچ‌گیری هر یک ساعت یک بار و پس از آن چهار بار در روز بررسی شود. پای بیمار را به آرامی فشار داده و به بازگشت جریان خون توجه کنید. اگر جریان خون مناسب باشد، انگشتان در ابتدا سفید شده و بعد دوباره به سرعت به رنگ صورتی در می‌آیند. اگر این اتفاق رخ ندهد ممکن است دلیل آن تنگی بیش از حد گچ باشد. در این موارد باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
۲ . به فاصله‌ی بین نوک انگشتان و انتهای گچ توجه کنید. اگر انگشتان به مرور بیشتر به سمت عقب و درون گچ می‌روند احتمالا گچ به سمت پایین سر خورده است و فشار مناسب به پا اعمال نمی‌شود. در این مورد نیز باید برای تغییر گچ به مرکز درمانی مورد نظر مراجعه کرد.
۳ . گچ را تمیز و خشک نگه دارید. اگر گچ کثیف شد می‌توانید با دستمالی که اندکی مرطوب شده باشد تمیز کنید.
۴ . گچ را باید تا وقتی که خشک و سفت می‌شود روی یک بالش یا پد نرم قرار داد. وقتی فرزندتان به پشت خوابیده است یک بالش را طوری زیر گچ قرار دهید که پاشنه‌ی پا بیرون از سطح بالش باشد. در این حالت با بالاتر قرار گرفتن پاشنه در این ناحیه زخم فشاری ایجاد نمی‌شود.
۵ . با تعویض منظم پوشک، از آلوده شدن گچ جلوگیری کنید. لبه‌ی بالایی گچ را همیشه بیرون از پوشک قرار دهید.
اگر می‌خواهید در مورد پاچنبری یا کلاب فوت بیشتر بدانید، مقاله «پا چنبری چیست و چگونه درمان می‌شود؟» را بخوانید.
در صورت مشاهده‌ی موارد زیر به پزشک یا مرکز پرستاری اطلاع دهید:
- هر نوع بوی بد یا خروج آب از درون گچ
- قرمزی، زخم، یا خراش پوستی در لبه‌های گچ
- خون‌رسانی ضعیف انگشتان
- سر خوردن گچ
- تب ۵/۳۸ درجه سلسیوس در کودک بدون هیچ دلیل قابل توجیهی مانند سرماخوردگی یا ویروس
گچ‌گیری مجدد هر ۵ تا ۷ روز یک‌بار انجام می‌شود
رول فایبرگلاس: در این موارد، ۲ تا ۳ ساعت پیش از جلسه‌ی بعدی، انتهای رول آخری را پیدا کرده و آن را باز کنید. سپس پدهای نرم را نیز برداشته و کودک را استحمام کنید.
باندهای گچی: اگر از باند گچی استفاده شده باشد، پرستار آن را با یک چاقوی مخصوص باز می‌کند؛ بنابراین لازم است روز مراجعه گچ مقداری نرم شده باشد. برای این کار، کودک را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در وان یا سینک آب گرم قرار دهید تا آب به درون گچ نفوذ کند. پس از حمام، یک حوله دور گچ قرار داده و آن را با کیسه‌ی پلاستیکی بپوشانید.
طول درمان فعال پاچنبری
معمولا بین ۴ تا ۸ گچ در طول یک دوره‌ی ۴ تا ۸ هفته‌ای برای اصلاح بدشکلی این عارضه کافی است. جز در موارد بسیار پیچیده به تصاویر رادیوگرافی نیاز نیست زیرا وضعیت استخوان‌ها را می‌توان از زیر پوست لمس کرد.
اتمام درمان فعال پاچنبری
برای اتمام درمان فعال به یک جراحی بسیار کوچک نیاز است. پشت مچ پا را با یک کرم یا تزریق بی‌حس کرده و یک برش ریز در تاندون آشیل ایجاد می‌کنند. سپس آخرین گچ‌گیری را انجام می‌دهند. این گچ پس از ۳ هفته برداشته می‌شود. چند سال پس از پایان درمان، پای کودک به وضعیت نرمال خود می‌رسد.
حفظ اصلاحات ایجاد شده در پا با ارتوز
بدشکلی پاچنبری پس از اصلاح تمایل به بازگشت دارد. برای جلوگیری از این بازگشت باید پس از برداشتن گچ از یک ارتوز استفاده شود. این ارتوز را حداقل ۳ ماه تا ۲۳ ساعت در روز می‌پوشند. پس از آن تا ۴ تا ۵ سال فقط در خواب و طی چرت‌های روزانه پوشیده می‌شود.
طی شب‌های اول و دوم ممکن است ارتوز برای کودک اذیت کننده باشد. پوشیدن ارتوز طبق نسخه برای جلوگیری از بازگشت بدشکلی بسیار مهم است. پس از شب دوم، کودک به ارتوز عادت می‌کند.
استفاده از ارتوز، تنها روش موفق جهت جلوگیری از بازگشت بدشکلی پا چنبری است. این روش در صورت استفاده‌ی منظم، در ۹۵ درصد موارد موثر عمل می‌کند.
دستورالعمل‌هایی درمورد پوشیدن ارتوز
۱ . همیشه از جوراب‌های پنبه‌ای برای پوشاندن کل پا و ساق‌پای کودک استفاده کنید. اگر پوست کودک در اثر گچ‌گیری‌ها بسیار حساس شده باشد ممکن است لازم باشد در دو روز اول از دو جفت جوراب استفاده کنید. پس از آن، یک جفت کافی خواهد بود.
۲ . اگر کودکتان اذیت نمی‌کند بهتر است ابتدا پایی که وضعیت بدتری دارد را درون ارتوز قرار دهید. ولی اگر کودک حین پوشیدن لگد می‌زند و همکاری نمی‌کند، کار را با پای سالم‌تر آغاز کنید.
۳ . پا را محکم درون ارتوز نگه دارید و اول از همه بند مچ‌پا را ببندید. این بند پاشنه‌ی پا را درون ارتوز نگه می‌دارد. محلی که همیشه بند را تا آن‌جا محکم می‌کنید را علامت نزنید زیرا به مرور این بند کش می‌آید و آن نقطه مدام تغییر می‌کند.
۴ . در وضعیتی که پاشنه کاملا درون ارتوز قرار گرفته است محل انگشتان پا را با یک علامت مشخص کنید. در حالت صحیح، انگشتان پای کودک باید در این نقطه یا مقداری جلوتر از آن باشند. اگر با بالا و پایین کردن ساق کودک، انگشتان او به جلو و عقب این خط حرکت کردند به این معنی است که پاشنه به خوبی جای نگرفته است.
۵ . بندها را محکم ببندید. ولی نه در حدی که جریان خون را قطع کنند.
۶ . مطمئن شوید که تمام انگشتان صاف قرار گرفته اند و هیچ کدام خم نیستند. برای این کار ممکن است نیاز باشد بخش جلویی جوراب را برش دهید.
نکاتی مفید درمورد ارتوز‌های مخصوص پاچنبری
۱ . انتظار داشته باشید که در دو روز اول فرزندتان با ارتوز راحت نباشد. این به دلیل دردناک بودن ارتوز نیست بلکه به این دلیل است که ارتوز چیزی جدید و متفاوت روی بدنش است.
۲ . با کودکتان در حالی که ارتوز را پوشیده است بازی کنید. این کار کلیدی برای رفع ناراحتی ناشی از عدم توانایی حرکت مستقل اندام‌های کودک است.
۳ . پوشیدن ارتوز را به یک برنامه‌ی روتین تبدیل کنید. طی ۴ سال پوشیدن ارتوز در شب و حین چرت زدن، هر زمان از روز که فرزندتان به موقعیت خواب خود رفت، ارتوز را برایش بپوشانید. بدین صورت کودک می‌داند در چه زمانی از روز باید ارتوز را بپوشد. اگر پوشیدن ارتوز به بخشی از برنامه‌ی روتین تبدیل شود، کودک کمتر با پوشیدن آن احساس ناراحتی می‌کند.
۴ . قسمت آلومینیومی ارتوز را پدگذاری کنید تا به فرزندتان، خودتان، یا وسایل منزل آسیب وارد نکند.
۵ . هیچ وقت روی نقاط قرمز شده‌ی پوست لوسیون نزنید. بعضی قرمزی‌ها طبیعی‌اند و در اثر استفاده از ارتوز ایجاد می‌شوند. نقاط قرمز روشن یا تاول‌های ایجاد شده معمولا به این دلیل هستند که ارتوز به اندازه‌ی کافی تنگ بسته نشده است. در این موارد با پزشک خود تماس بگیرید.
مشاهده‌ی دراز مدت
برای اصلاح کامل پاچنبری، در دو سال اول، هر ۳ تا ۴ ماه یک‌بار باید کودک ویزیت شود. از آن به بعد این فواصل بیشتر خواهند شد. پزشک بر اساس شدت بدشکلی و تمایل آن به بازگشت، درمورد طول درمان تصمیم‌گیری خواهد کرد. درمان را زود به پایان نرسانید. ویزیت‌های سالانه جهت بررسی احتمال بازگشت بدشکلی در دراز مدت، به مدت ۸ تا ۱۰ سال ادامه خواهند یافت.
بازگشت‌ها
اگر بدشکلی طی ۲ تا ۳ سال نخست بازگردد، دستکاری و گچ‌گیری‌های سریالی از سر گرفته می‌شوند. در برخی موارد، به آزادسازی دوباره‌ی تاندون آشیل نیاز است. بعضی موارد نیز علی‌رغم درمان ارتوزی مناسب، پس از پایان ۳ سالگی به یک جراحی کوچک جهت جلوگیری از بازگشت بدشکلی نیاز است.
بدشکلی شدید
اگرچه هرچه از جراحی‌های گسترده‌ی استخوان‌ها و مفاصل در درمان پای چنبری پرهیز شود نتایج درمان بهتر است، ولی در ۵ تا ده درصد نوزادان مبتلا به این عارضه، بدشکلی به حدی شدید است که به گچ‌گیری‌های سریالی جواب نمی‌دهد. در این موارد وقتی تلاش‌های غیرجراحی با شکست مواجه شدند، باید بدشکلی توسط جراحی گسترده اصلاح شود.
سوالات متداول درمورد پاچنبری
- آینده‌ی کودکان مبتلا به پاچنبری چگونه است؟
کودکان مبتلا به این عارضه اصلاح شده با روش Ponseti، پایی تقریبا نرمال خواهند داشت. تنها ممکن است اختلافاتی جزئی وجود داشته باشد. پای درمان شده اندکی کوچکتر از پای نرمال است و عضلات ساق آن پا حجم کمتری دارند. میزان این تفاوت‌ها به شدت اولیه‌ی بدشکلی بستگی دارد. پای درگیر همچنین ممکن است به مقدار بسیار کم و قابل چشم‌پوشی از پای نرمال کوتاه‌تر باشد. این تفاوت‌ها معمولا هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نخواهند کرد.
- ورزش؟
نتایج مطالعات انجام شده روی افراد درمان شده با روش Ponseti نشان می‌دهند که کودکان و بزرگسالانی با پاچنبری اصلاح شده، همانند هر فرد دیگر، می‌توانند در فعالیت‌های ورزشی شرکت کنند. ورزشکاران بسیاری وجود دارند که در کودکی به این عارضه مبتلا بوده اند.
