همه چیز درباره انواع آسیب رباط صلیبی قدامی یا ACL

زمان مطالعه: ۴ دقیقه

رباط صلیبی قدامی یا ACL ، بخشی از زانو است. آسیب به ACL‌ یکی از رایج‌ترین، جدی‌ترین و دردناک‌ترین آسیب‌های مفصل زانو است.

سه استخوان – استخوان ساق، استخوان ران و کشکک – در مفصل زانو به هم متصل می‌شوند. چهار رباط به نگه داشتن این استخوان‌ها در راستای مناسب خود کمک می‌کنند در حالی که وظیفه‌ی تاندون‌ها اتصال عضله به استخوان است. غضروف مفصل به عنوان جاذب ضربه عمل کرده و حرکت را تسهیل می‌کند.

ACL یکی از رباط‌ های ضربدری شکلی است که استخوان ران را به استخوان ساق متصل کرده و مفصل زانو را باثبات می‌کند.

آسیب رباط صلیبی قدامی یا ACL چیست؟

آسیب ACL زمانی رخ می‌دهد که این رباط بیش از حد ظرفیتش کشیده شده و پاره ‌شود.

این نوع آسیب غالبا طی فعالیت‌های ورزشی که پرش یا استارت و استاپ سریع دارند اتفاق می‌افتد. بیش از ۷۰ درصد آسیب‌های ACL بدون هیچ‌گونه تماس یا ضربه به زانو رخ می‌دهند.

افراد جوان و فعال بیشتر دچار این عارضه می‌شوند. آسیب همچنین ACL در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد، حتی بین آن‌هایی که ورزش یکسانی انجام می‌دهند.

وقتی فردی دچار آسیب ACL‌ می‌شود، در اکثر موارد آسیب دیگر ساختارها مانند غضروف، رباط‌ها و استخوان‌ها نیز همراه آن رخ می‌دهد.

علائم رباط آسیب دیده

علاوه بر درد شدید، یکی از علائم کلیدی تشخیص آسیب ACL، نوعی صدای ناگهانی (Popping sound)‌ است که در لحظه‌ی پاره شدن این رباط حس می‌شود.

علائم آسیب ACL‌ ممکن است شامل:

• درد
• تورم
• دشواری یا ناتوانی در صاف کردن زانو
• ناراحتی حین راه رفتن
• سفتی اطراف زانو
• عدم توانایی انداختن وزن روی پا
• حس خالی‌ شدن زانو

اگر علائم دیگری در زانو‌های خود حس می‌کنید مطالعه‌ی مطلب «زانو درد؛ از تشخیص تا درمان» به تشخیص علت درد شما کمک خواهد کرد.

علت‌های آسیب

اگرچه افرادی با هر سن یا سطح فعالیت ممکن است به این آسیب دچار شوند،‌ ولی این صدمات غالبا طی فعالیت و همراه با موارد زیر رخ می‌دهند:

• استارت و استاپ ناگهانی یا تغییر جهت حین حرکت
• ضربه به زانو، مخصوصا از بغل
• کشش بیش از حد زانو

آسیب‌های ACL طی ورزش‌هایی که به چرخش نیاز دارند بیشتر رخ می‌دهند. مانند:

• فوتبال
• تنیس
• راگبی (فوتبال آمریکایی)
• اسکی
• بسکتبال

انواع آسیب

پزشکان آسیب‌های رباط صلیبی قدامی را بر اساس شدت آن به سه دسته تقسیم می‌کنند:

• کشیدگی درجه اول: در این سطح ACL‌ همچنان توانایی حفظ ثبات زانو را دارد ولی بیش از حد نرمال کشیده شده است.
• کشیدگی درجه دوم: در این دسته پارگی جزئی رخ داده و ACL مقداری شل می‌شود.
• کشیدگی درجه سوم: در این سطح رباط کاملا پاره می‌شود و دیگر کنترلی روی مفصل زانو ندارد.

بر اساس آکادمی جراحان ارتوپد آمریکا، پارگی کامل از پارگی جزئی شایع‌تر است.

تشخیص

پزشک با ارزیابی میزان آسیب و دامنه‌ی حرکتی زانوی آسیب دیده، و مقایسه‌ی آن با زانوی سمت سالم، میزان عارضه را تشخیص می‌دهد.

ممکن است از X-ray برای نشانه‌های آسیب استخوانی و از MRI برای شناسایی آسیب‌های بافت نرم مانند آسیب ACL استفاده شود.

انواع درمان

پس از آسیب ACL‌ پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• بلند کردن پا تا بالاتر از سطح سر
• استفاده از کیسه‌ی یخ روی زانو
• مصرف ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب
• مراجعه به پزشک برای ارزیابی و درمان

روش‌های درمان بر اساس شدت ضایعه، سن و میزان فعالیت بیمار متفاوت خواهند بود.

برای افراد جوان و سالم، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند تا فرد بتواند به فعالیت‌های پیشین خود بازگردد.

جراحی‌های ACL با دوربین‌های مینیاتوری و برش‌های بسیار ریز انجام می‌شوند. به این روش که نسبت به روش‌های کلاسیک تهاجم کمتری دارد آرتروسکوپی می‌گویند.

جراح ابتدا بخش آسیب دیده را برمی‌دارد و سپس یک رباط جدید در محل پیوند می‌دهد. این رباط جدید ممکن است از بدن خود فرد آسیب‌دیده، از یک فرد اهدا کننده یا یک رباط مصنوعی باشد.

اگر پزشک جراحی را مناسب تشخیص ندهد و ثبات نسبی زانو به دست آمده باشد، درمان شامل موارد زیر است:

• استفاده از عصا برای برداشتن وزن از روی زانو
• استفاده از بریس (ارتوز) برای افزایش ثبات زانو
• انجام فیزیوتراپی برای تقویت عضلات پا و بازگرداندن دامنه‌ی حرکتی از دست رفته

درمان ارتوزی رباط صلیبی

ارتوزهای زانو، هم برای پیشگیری و هم برای درمان آسیب‌های ACL‌ استفاده می‌شوند. این ارتوزها با کاهش فشار روی زانو طی فعالیت‌های پرتنش، کاهش کشش ACL و حذف نیروهای وارده به زانو، از این ساختار محافظت می‌کنند.

ریکاوری

برای افرادی که ورزش می‌کنند ۷ تا ۹ ماه طول می‌کشد تا دوباره به فعالیت‌های سابق خود بازگردند. طی فرایند ریکاوری ممکن است لازم باشد فرد از عصا یا ارتوز زانو استفاده کند.

فیزیوتراپی برای ریکاوری از صدمات ACL حیاتی است. کشش ملایم و تقویت عضلات به موارد زیر کمک می‌کند:

• تسکین درد و تورم
• ایجاد انعطاف و افزایش دامنه‌ی حرکتی
• تقویت تمام عضلات بالا و پایین زانو
• ایجاد تعادل

پیشگیری آسیب‌های رباط صلیبی

پیشگیری از آسیب‌های ACL‌ همیشه ممکن نیست ولی موارد زیر می‌توانند به پیشگیری از این عارضه کمک کنند:

• یادگیری تکنیک‌های مناسب برای پریدن، فرود آمدن و چرخیدن
• تقویت عضلات پا
• تقویت و حفظ ثبات عضلات تنه، ران و لگن