درخواست مشاوره رایگان
بی ثباتی مزمن و عودکننده‌ی آرنج
بی ثباتی آرنج نوعی سستی در مفصل آرنج است که باعث دررفتن و جابجایی اجزای مفصل حین انجام فعالیت‌های خاص با دست می‌شود. این عارضه معمولا در نتیجه‌ی یک آسیب قبلی – معمولا دررفتگی آرنج – رخ می‌دهد. این نوع عارضه می‌تواند به استخوان‌ها و رباط‌های اطراف مفصل صدمه وارد کند. به وضعیتی که در آن مفصل آرنج سست بوده و همواره این حس را به فرد می‌دهد که می‌خواهد از جا در برود، بی ثباتی عود کننده یا مزمن می‌گویند.
آناتومی آرنج
مفصل آرنج از استخوان بازو (هومروس) و دو استخوان ساعد (رادیوس و اولنا) تشکیل می‌شود.
در بخش‌های داخلی و خارجی مفصل آرنج، رباط‌هایی قوی(رباط‌های جانبی) مفصل را کنار هم نگه داشته و از در رفتگی جلوگیری می‌کنند. رباط جانبی داخلی (MCL) و رباط جانبی خارجی (LCL) دو رباط مهم این مجموعه هستند. عضلاتی که از مفصل آرنج می‌گذرند نیز در ثبات مفصل شرکت می‌کنند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با قوزبند طبی کلیک کنید.
شرح
سه نوع مختلف از بی ثباتی عودکننده‌ی آرنج وجود دارد:
- بی ثباتی چرخشی خلفی-خارجی: در این نوع، آرنج به دلیل آسیب به مجموعه‌ی رباط جانبی خارجی، به داخل و خارج می‌لغزد. این نوع بی‌ثباتی، رایج‌ترین بی‌ثباتی عودکننده است. با این نوع بی‌ثباتی ممکن است شکستگی‌هایی نیز رخ دهد.
- بی ثباتی والگوس: در این نوع، آرنج به دلیل آسیب به مجموعه‌ی رباط جانبی داخلی بی‌ثبات است.
- بی ثباتی چرخشی خلفی-داخلی واروس: آرنج به دلیل آسیب به مجموعه‌ی رباط جانبی خارجی و همچنین شکستگی بخش کورونوئید استخوان اولنا در سمت داخل آرنج، به داخل و خارج می‌لغزد.
علت بی ثباتی آرنج
برای هر نوع الگوی بی‌ثباتی عودکننده‌ی آرنج دلایل متفاوتی وجود دارد:
- بی‌ثباتی چرخشی خلفی-خارجی معمولا با آسیب‌هایی مانند زمین خوردن روی دست در وضعیت کشیده شده رخ می‌دهد. این عارضه همچنین ممکن است درنتیجه‌ی یک جراحی قبلی یا بدشکلی بیش از حد مفصل آرنج رخ دهد.
- بی‌ثباتی والگوس بیشتر در نتیجه‌ی فشار مکرر، مانند حالتی که در ورزش‌هایی که به فعالیت در بالاتر از سطح سر نیاز دارند (مانند بیسبال) رخ می‌دهد، اتفاق می‌افتد. مانند دیگر انواع بی‌ثباتی‌های عودکننده، این نوع نیز می‌تواند در اثر آسیب ایجاد شود.
- بی‌ثباتی چرخشی خلفی-داخلی واروس غالبا در اثر آسیب‌هایی مانند زمین خوردن یا سقوط از ارتفاع شکل می‌گیرد.
علائم
بی ثباتی عودکننده‌ی آرنج ممکن است باعث قفل کردن، گیر کردن یا صدا دادن مفصل شود. همچنین ممکن است حس کنید مفصل دارد از جایش در می‌رود. این حالت معمولا حین بلند شدن از روی صندلی رخ می‌دهد.
ورزشکاران پرتابی ممکن است حین پرتاب در سمت داخل آرنج احساس درد کنند یا این که سرعت پرتاب و کنترلشان روی توپ کاهش یابد.
انواع پروتز آرنج
قطع شدن دست از ناحیه‌ی آرنج اتفاق تلخی است که می‌تواند به دنبال وقوع عوامل مختلفی شامل تصادف، بیماری، حوادث غیرمترقبه و غیره برای افراد ایجاد شود و آن‌ها را به معلولیت دائمی محکوم کند. البته برای کمک به رفع نسبی این مشکل و بازگرداندن بیمار به فعالیت‌های روزمره زندگی، می‌توان از ابزاری درمانی به نام پروتز آرنج استفاده کرد. در واقع با توجه به شرایط و میزان قطع عضو در بازوی فرد بیمار، نیاز او به انواع فعالیت‌ها و کاربرد آن‌ها و غیره می‌توان انواع مختلف پروتز را برای او نصب کرده و با انتخاب پروتز مناسب امکان استفاده‌ی راحت‌تر از دست را برای فرد فراهم نمود. با این شرط که انتخاب پروتز آرنج مناسب توسط پزشک متخصص و پس از معاینه و بررسی عضو آسیب دیده صورت گیرد. در این مطلب قصد داریم در مورد انواع پروتز آرنج شامل پروتزهای بالای آرنج، پروتزهای زیر آرنج، قیمت و نحوه‌ی نصب آن اطلاعاتی به شما ارائه دهیم.
انواع پروتز بالای آرنج
در صورت آسیب و نقص عضو فرد از ناحیه‌ی آرنج دست به بالا، لازم است از انواع پروتز آرنج و البته پروتزهای بالای آرنج برای او استفاده کرد. با توجه به این‌که کارکرد اصلی این نوع پروتز، خم و صاف شدن بازو است، پروتز مناسب باید بر اساس این عملکرد تهیه و نصب گردد. انواع پروتز بالای آرنج بر مبنای زیبایی و عملکرد طبقه‌بندی شده و موارد زیر را شامل می‌شود.
– پروتز عملکردی با نیروی بدن – پروتز عملکردی با نیروی خارجی – پروتز ترکیبی – پروتز زیبایی
پروتز عملکردی با نیروی بدن از پرکاربردترین انواع پروتز آرنج است و همان‌گونه که از نامش پیداست، نیروی لازم برای حرکت و کنترل دست را از خود بیمار دریافت می‌کند. این فرایند به کمک تسمه‌هایی با نام مهار انجام می‌شود. به این صورت که با بالا بردن آرنج توسط بیمار، فشار از طریق تسمه مهار، اعمال شده و به باز کردن دستگاه ترمینال منجر می‌گردد.
پروتز عملکردی با نیروی خارجی یا پروتز میوالکتریک شامل یک الکترود است که به منظور باز و بسته شدن دستگاه ترمینال که منجر به خم شدن و کشش آرنج می‌گردد، از عضلات بازوی بیمار استفاده می‌کند. به علاوه تامین نیروی محرکه نیز با کمک باتری‌های قابل شارژ انجام می‌گردد. حتی در صورت افزودن یک روتور به مچ دست، قابلیت چرخاندن آن نیز برای فرد فراهم می‌شود.
پروتز ترکیبی نیز با عملکرد ترکیبی دو نیروی محرکه بدنی و نیروی محرکه خارجی حرکت کرده و کنترل می‌شود. برای مثال می‌توان به آرنج دارای کنترل بدنی و دست قابل کنترل به وسیله‌ی برق اشاره کرد.
پروتز زیبایی نیز صرفا برای داشتن یک دست با ظاهر طبیعی به کار می‌رود و به دلیل غیرفعال بودن عملکرد خاصی برای فرد به دنبال ندارد.
انواع پروتز زیر آرنج
در صورت بروز نقص عضو برای بیمار در ناحیه انگشتان تا آرنج دست لازم است که از یکی از انواع پروتز آرنج و در واقع پروتز زیر آرنج استفاده شود. انواع پروتز زیر آرنج شامل موارد زیر است.
– پروتز منفعل – پروتز عملکردی با نیروی بدن – پروتز عملکردی با نیروی خارجی – پروتز ترکیبی
پروتز منفعل در واقع کارکرد زیبایی دارد و بدون اجزای متحرک است. پروتز عملکردی با نیروی بدن نیز دارای یک دستگاه ترمینال است که با نیروی بدن حرکت می‌کند. پروتز عملکردی با نیروی خارجی یکی از انواع پروتز آرنج است که به میو الکتریک معروف می‌باشد. این پروتز دارای یک سیگنال الکتریکی تقویت شده است که توسط عضله انقباضی تولید شده و به منظور کنترل یک دستگاه ترمینال برقی به کار می‌رود. پروتز ترکیبی نیز عملکردی با ترکیب مکانیسم‌های بدن و نیروی خارجی دارد.
قیمت پروتز آرنج
قیمت پروتز آرنج به چندین عامل بستگی دارد. از جمله مهم‌ترین عوامل موثر بر افزایش یا کاهش قیمت آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. میزان ناحیه‌ی دچار نقص عضو و انواع پروتز آرنج مناسب برای آن، مدت زمان بستری در بیمارستان و هزینه‌های آن، هزینه‌های فیزیوتراپی پس از انجام پروتز، دستمزد پزشک متخصص برای انجام پروتز، برند یا شرکت تولیدکننده، موادی مانند جنس پروتز و مواد مورد استفاده در تولید آن که می‌تواند آلومینیوم، فولاد ضد زنگ، تیتانیوم، پلاستیک یا کامپوزیت های کربن باشد. همچنین فعالیت‌های روزانه بیمار بسته به شغل نیز تاثیر زیادی بر قیمت تمام شده‌ی انواع پروتز آرنج خواهد داشت.
در نهایت در صورت نیاز به تعویض پروتز پس از گذشت زمان به دلیل فرسودگی یا تعویض رابط‌ها یا تغییر سن و رشد اعضای بیمار یا به دلیل کاهش یا افزایش وزن با افزایش هزینه مواجه خواهید شد. به طور کلی بیمار پس از جایگذاری پروتزها، لازم است تا هزینه‌هایی از جمله نگهداری، ترمیم و تعمیر انواع پروتز آرنج را در نظر بگیرد. حتی گران‌ترین پروتزها دارای کارایی و کیفیت بالا نیز بین ۳ تا ۵ سال ماندگاری دارند و پس از آن به دلیل فرسایش اجزا و قطعات به تعویض و یا تعمیر نیاز خواهند داشت.
نحوه نصب پروتز آرنج
به منظور ساخت و نصب انواع پروتز آرنج برای بیمار لازم است در ابتدا نوع پروتز مناسب با توجه به شرایط نقص عضو و فعالیت‌های روزانه‌ی فرد توسط پزشک متخصص تعیین شود. سپس با تهیه‌ی یک قالب نگاتیو از عضو باقی مانده بیمار، به سفارش قطعات مورد نیاز اقدام می‌شود. در مدت زمان لازم برای آماده شدن قطعات، یک پروتز آزمایشی براساس ارزیابی‌های اولیه ساخته شده و در اختیار بیمار قرار می‌گیرد تا به مدت ۲ تا ۴ هفته از آن استفاده کند. در نهایت اصلاحات لازم در صورت نیاز انجام شده و پروتز نهایی نصب می‌گردد. البته در این مرحله لازم است آموزش کار با پروتز به بیمار ارائه شود که مدت زمان لازم برای آموزش با توجه به پیچیدگی و کارایی قطعات تا چند جلسه متغیر است.
در این مطلب به بررسی انواع پروتز آرنج مناسب برای بیمارانی پرداختیم که در اثر عوامل بیرونی به نقص عضو و معلولیت از ناحیه‌ی آرنج مبتلا می‌شوند. این بیماران با توجه به نوع و میزان و همچنین عضو قطع شده یه سه گروه دارای آسیب از ناحیه‌ی آرنج، آرنج به بالا و آرنج به پایین تقسیم می‌شوند. با توجه به همین سه گروه نیز لازم است پروتز آرنج مناسب با در نظر گرفتن نیاز و فعالیت‌های شغلی و روزمره‌ی بیمار، توسط پزشک متخصص تعیین، ساخته و نصب گردد.
معاینه‌ی پزشک
تاریخچه‌ی پزشکی و معاینه‌ی فیزیکی
پس از صحبت درمورد علائم و تاریخچه‌ی پزشکی‌تان، پزشک آرنج شما را معاینه می‌کند. او احتمال نرمی آرنج در برخی نواحی و همچنین وجود بدشکلی را بررسی خواهد کرد. او همچنین بازوی شما را در جهات مختلف حرکت می‌دهد تا میزان بی‌ثباتی را ارزیابی کند. قدرت و سابقه‌ی آسیب عصبی اندام نیز از دیگر مواردی هستند که مورد بررسی قرار می‌گیرند.
بسیاری از بی‌ثباتی‌های آرنج را می‌توان تنها بر اساس نتایج تاریخچه‌ی پزشکی و معاینات فیزیکی تشخیص داد.
تصویربرداری
- X-ray: اگرچه تصاویر X-ray نمی‌توانند بافت‌های نرم مانند رباط‌ها را نشان دهند، در تشخیص شکستگی‌ها، دررفتگی‌ها یا تغییرات خفیف در راستای آرنج مفید هستند.
- MRI: MRI نسبت به X-ray تصاویر بهتری از بافت نرم ایجاد می‌کند، و می‌تواند پارگی در رباط‌ها، عضلات و تاندون‌ها را نشان دهد. با این حال، این تصاویر معمولا برای تشخیص بی ثباتی آرنج ضروری نیستند.
درمان بی ثباتی آرنج
گزینه‌های درمانی غیرجراحی در مدیریت علائم بیماران مبتلا به بی‌ثباتی والگوس مفید اند. با این حال، ورزشکاری با حرکات پرتابی مکرر که پارگی کاملی در رباط جانبی داخلی خود دارد ممکن است برای بازیابی عملکرد خود به جراحی نیاز داشته باشد.
برخی موارد بی‌ثباتی چرخشی خلفی-خارجی نیز می‌توانند با درمان غیرجراحی بهبود یابند، ولی اگر فشار مزمنی روی رباط جانبی خارجی وجود داشته یا با شکستگی همراه باشند، اندیکاسیون جراحی هستند.
افرادی که بی ثباتی خلفی-داخلی واروس دارند معمولا برای ترمیم شکستگی استخوان و آسیب رباط به جراحی نیاز خواهند داشت. بدون جراحی این آسیب ممکن است به بی ثباتی مداوم و آرتروز زودرس مفصل آرنج منجر شود.
درمان غیرجراحی
گزینه های درمان غیرجراحی شامل موارد زیر هستند:
- فیزیوتراپی: انجام تمرینات خاص برای تقویت عضلات اطراف آرنج ممکن است به بهبود علائم کمک کند.
- تغییر در فعالیت‌ها: با محدود کردن فعالیت‌هایی که باعث درد و احساس بی‌ثباتی می‌شوند نیز می‌توان علائم را کاهش داد.
- درمان ارتوزی: استفاده از ارتوز می‌تواند به محدود کردن حرکات دردناک و باثبات کردن مفصل آرنج کمک کند.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهای ضدالتهابی مانند آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند برای کاهش درد طی فاز اولیه‌ی آسیب مفید باشند.
درمان جراحی
افراد مبتلا به بی ثباتی مزمن آرنج ممکن است برای بازیابی عملکرد کامل خود به جراحی نیاز داشته باشند.
- جراحی بازسازی رباط‌ها: بیشتر رباط‌های پاره شده را نمی‌توان به هم بخیه زد. برای ترمیم باید این رباط‌ها را بازسازی کرد. در این موارد پزشک از بافت پیوندی استفاده می‌کند. این رباط پیوندی ممکن است از بدن خود فرد یا فرد اهدا کننده (غالبا از بافت پیوندی اجساد) باشد.
- ترمیم رباط: در موارد اندکی که پارگی کاملا تازه و بخش‌های پاره شده سالم باشند، می‌توان دو طرف پارگی را دوباره به هم بخیه زد.
- تثبیت شکستگی: افرادی که همراه با بی ثباتی آرنج خود شکستگی استخوانی هم دارند، طی جراحی قطعات شکستگی‌شان را با پیچ‌های مخصوص سر جای خود فیکس می‌کنند.
ریکاوری
طی هفته‌ی اول پس از جراحی، به احتمال زیاد برای محافظت از محل جراحی تا زمان ترمیم آن به گچ یا ارتوز نیاز خواهید داشت.
توانبخشی معمولا از هفته‌ی دوم پس از جراحی آغاز می‌شود. طی این هفته گچ را با ارتوزی تعویض می‌کنند که میزان خم و راست کردن آرنج را کنترل می‌کند و همزمان اجازه‌ی انجام تمرینات را به فرد می‌دهد. با پایبندی به فرایند توانبخشی، می‌توان بین ۶ تا ۱۰ هفته پس از جراحی به دامنه‌ی حرکتی کامل آرنج دست یافت.
فیزیوتراپیست‌ها معمولا ۳ ماه پس از انجام جراحی، تمرینات تقویت عضلانی را تجویز می‌کنندو بیشتر بیماران بین ۶ تا ۱۲ ماه پس از جراحی فعالیت کامل خود را بازمی‌یابند.
ورزشکاران رشته‌های پرتابی برای بازگشت به فعالیت‌های ورزشی خود ممکن است تا حدود یک سال به توانبخشی نیاز داشته باشند.
