خار پاشنه چیست و چطور درمان می‌شود
خار پاشنه وضعیتی است که در آن کلسیم اضافی بین پاشنه و قوس پا افزایش پیدا می کند. علائم خار پاشنه چیست و چه عواملی خطر ابتلا به آن را افزایش می دهند؟
این مشکل ممکن است به صورت خود به خودی و یا به علت یک بیماری زمینه ای ایجاد شود. اغلب، افراد تصور می کنند که خار پاشنه باعث بروز درد در پاشنه‌پا می شود، اما عوامل دیگر نیز می توانند باعث ایجاد درد در پاشنه پا شوند.
در این مقاله به بررسی علائم خار پاشنه و علل درد پاشنه‌پا می پردازیم. همچنین، علل، عوامل خطر و روش های درمان خار پاشنه را بررسی می کنیم.
خار پاشنه چیست؟
خار پاشنه، توده استخوانی است که میتواند در زیر پای فرد ایجاد شود. خارپاشنه به اسپور پاشنه یا استئوفیت شهرت دارد. خارهای پاشنه ممکن است به صورت نقطه‌ای، قلابی و یا قفسه‌ای باشند. حد آن نیز از زیر پاشنه‌پا تا قوس پا رشد می‌کند. این بخش از پا پلانتر فاسیا نامیده می‌شود.
با مشاهده ی تصاویر اشعه ی ایکس می توانید ببینید که طول خار پاشنه ممکن است نیم اینچ (۱/۲۵ سانتی متر) باشد.
اگر خار پاشنه در تصاویر اشعه ایکس دیده نشود، پزشک این وضعیت را سندرم خارپاشنه می‌نامد.
علائم خار پاشنه
علائم خارپاشنه عبارتند از:
- درد شدید مانند احساس فرو رفتن چاقو در پاشنه پا، هنگام ایستادن در صبح؛
- درد خفیف در پاشنه پا در طول روز؛
- التهاب و تورم در جلوی پاشنه پا؛
- احساس حرارت در منطقه آسیب دیده؛
- برآمدگی کوچک و قابل مشاهده استخوان در زیر پاشنه؛
- درد در قسمتی از پاشنه و مشکل در راه رفتن.
در صورت مشاهده این علائم، پزشک ممکن است یه منظور تشخیص مشکل از روش تصویربرداری اشعه ایکس استفاده کند. دیدن برآمدگی در تصویر رادیوگرافی، تنها راه اطمینان از این است که فرد خار پاشنه دارد.
برخی از افراد که خارپاشنه دارند، ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند. این افراد فقط زمانی متوجه می شوند به این مشکل دچارند که از روش عکس برداری به دلیل فهمیدن مشکلات دیگر پا استفاده کنند.
علت خار پاشنه
خار پاشنه زمانی رخ می‌دهد که کشیدگی طولانی مدت عضلات و رباط‌ها، باعث از بین رفتن بافت نرم پاشنه‌پا شود. پاره شدن غشایی که استخوان پاشنه‌پا را پوشش می‌دهد نیز علت دیگر ایجاد این عارضه است. همچنین، پاشنه‌پا میتواند با افزایش سن آسیب پذیرتر شود. بررسی صورت گرفته در سال ۲۰۱۵ در رابطه با درد پاشنه، حاکی از این است که با افزایش سن فرد، پد محافظ پاشنه‌پا از بین می‌رود و قادر به جذب شوک نیست.
با گذشت زمان، کلسیم اضافی میتواند زیر پاشنه جمع شود. این رسوبات، برآمدگی‌های استخوانی را تشکیل می‌دهند که خارپاشنه هستند.
عوامل خطر
عوامل زیادی خطر ایجاد خارپاشنه را افزایش می‌دهند، این عوامل عبارتند از:
- فعالیتهای ورزشی: دویدن و پریدن میتواند قوس پا را از بین ببرد.
- فعالیت در سطوح سخت: راه رفتن، دویدن یا پریدن روی سطوح سخت میتواند باعث ساییده شدن پاشنه پا شود.
- ضربه به پاشنه‌پا: کبودی پاشنه‌پا و پاره شدن غشایی که آن را می‌پوشاند، باعث ایجاد این مشکل می‌شود.
- افزایش سن: تحقیقی که در سال ۲۰۰۸ انجام شد، حاکی از این است که خار پاشنه در مردان و زنان مسن بیشتر ایجاد می‌شود.
- زن بودن: تحقیق که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، حاکی از این است که این عارضه در زنان بیش تر از مردان رایج است.
- اضافه وزن: همچنین، محققان دریافتند که خار پاشنه با چاقی ارتباط دارد.
- کفش نامناسب: پوشیدن مداوم کفش های نامناسب که از پا محافظت نمی‌کند و باعث لغزش پا می‌شود، باعث ایجاد خار پاشنه می‌شود.
همچنین، برخی از بیماری‌ها می‌توانند منجر به ایجاد این مشکل می‌شوند؛ این بیماری‌ها عبارتند از:
- آرتریت واکنشی (سندرم رایتر)؛
- اسپوندیلیت آنکیلوزان؛
- هیپراستوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر؛
- پلانتر فاسیا.
تفاوت خار پاشنه و پلانتر فاسیا
خار پاشنه اغلب با پلانتر فاسیا اشتباه گرفته می‌شود. پلانتر فاسیا باعث افزایش ایجاد خارپاشنه می‌شود. اغلب، خار پاشنه در افراد مبتلا به بیماری پلانتر فاسیا مشاهده می‌شود.
۱۵ درصد از افرادی که علائم را دارند و برای رفع این علائم به درمان‌های پزشکی نیاز است، دچار بیماری پلانتر فاسیا هستند.
تفاوت‌های مهمی بین خار پاشنه و پلانتر فاسیا وجود دارد. خار پاشنه، رسوبات کلسیمی است که باعث ایجاد برآمدگی استخوانی در کف پا می‌شود. در مقابل، پلانتر فاسیا وضعیتی است که باعث تحریک و تورم کف پا و بروز درد در پاشنه‌ی پا می‌شود. پزشک، این مشکل را مانند بافت طناب مانند می‌داند. این بافت از زیر کف پا گسترش پیدا کرده و به پاشنه‌ی پا متصل می‌شود. پلانتر فاسیا باعث افزایش فشار در این قسمت از پا می‌یشود.
علل احتمالی افزایش فشار در این قسمت از پا عبارتند از:
- چاقی؛
- پیاده روی و انجام تمرینات پا برای مدت طولانی؛
- پوشیدن کفش هایی که از قوس پا محافظت نمی‌کنند؛
- دیابت، یک عامل خطر برای پلانتر فاسیا است
این مشکل بدون درمان بهبود پیدا نمی‌کند. از طرف دیگر، خار پاشنه، دائمی است، مگر اینکه درمان شود.
درمان خار پاشنه
- استراحت: استراحت زیاد و برداشتن فشار از روی پاها می تواند به کاهش درد و تورم در ناحیه آسیب دیده کمک کند.
- استفاده از یخ: انجام این کار میتواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
- استفاده از بریس یا ارتوزهای سفارشی ساخته شده (کفی کفش): این کفی‌های کفش شبیه به دونات در داخل کفش قرار می‌گیرند تا فشار روی پاشنه را کاهش دهند.
- پوشیدن کفش‌های ورزشی بالشتک دار: پوشیدن این کفش‌ها ممکن است به کاهش فشار و درد کمک کند.
- داروهای ضد التهاب: این داروها به کاهش تورم کمک می‌کنند.
- تزریق کورتیزون: تزریق کورتیزون باعث کاهش تورم و درد در ناحیه آسیب دیده می‌شود. اگر داروهای ضد التهابی موثر نباشند، تزریق کورتیزون، روش خوبی است.
- در موارد نادر، برای برداشتن خار پاشنه ممکن است جراحی لازم باشد. هرچند، درمان‌های ذکر شده معمولاً موثر هستند و جراحی نیاز نیست.
اگر خار پاشنه به علت آرتریت التهابی ایجاد شده باشد، درمان آرتریت میتواند باعث بهبود علائم شود
دورنما
دورنما نسبت به درمان خارپاشنه مثبت است. رسوبات کلسیم همیشه در این ناحیه وجود خواهند داشت، مگر این که با عمل جراحی برداشته شوند، اگر درمان به کاهش درد و تورم کمک کند، معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌شود. در صورتی که درمان علائم موثر نباشد، باید برای برداشتن خارپاشنه جراحی صورت بگیرد.
