درخواست مشاوره رایگان
پوکی استخوان و شکستگی‌های ستون فقرات
پوکی استخوان عارضه‌ای است که در آن استخوان‌ها خیلی ضعیف می‌شوند و احتمال شکستگی‌شان بیشتر می‌شود. این بیماری غالبا طی چند سال مخفی و بدون علامت باقی می‌ماند تا زمانی که اولین استخوان دچار شکستگی شود.
هرچه بیشتر پا به سن می‌گذاریم، استخوان‌هایمان نازک‌تر شده و قدرت آن‌ها کاهش می‌یابد.
شکستگی ایجاد شده در اثر پوکی استخوان، غالبا در ستون فقرات رخ می‌دهند. این شکستگی‌ها – که به آن‌ها شکستگی‌های فشاری ستون مهره گفته می‌شود – سالیانه ۷۰۰۰۰۰ بیمار در سراسر جهان درگیر می‌کنند. احتمال رخ دادن این شکستگی‌ها دو برابر احتمال شکستگی‌های دیگر مناطق مانند لگن و مچ دست در اثر پوکی استخوان است.
البته هر شکستگی فشاری که در ستون فقرات رخ می‌دهد در اثر پوکی استخوان نیست. ولی وقتی این بیماری وجود داشته باشد، هر شکستگی به عنوان اولین نشانه‌ی ضعیف شدن اسکلت استخوانی فرد در اثر آن تلقی می‌شود.
آناتومی
ستون فقرات شما از ۲۴ استخوان – به نام مهره – تشکیل شده که روی یکدیگر قرار گرفته اند. این استخوان‌ها با اتصال به یکدیگر کانالی می‌سازند که از نخاع محافظت می‌کند. دیگر بخش‌های ستون فقرات شامل:
- طناب نخاعی و اعصاب: این «کابل الکتریکی» در طول کانال نخاعی حرکت کرده و پیام‌های عصبی را بین مغز و عضلات جابجا می‌کنند. ریشه‌های عصبی، شاخه‌هایی هستند که از نخاع بیرون می‌آیند.
- دیسک بین مهره‌ای: بین این مهره‌ها، دیسک‌های بین مهره‌ای منعطف قرار دارند. این دیسک‌های گرد و مسطح حدود نیم اینچ ضخامت دارند. دیسک‌ها به عنوان ضربه‌گیر ستون فقرات طی فعالیت‌هایی مانند دویدن و راه رفتن عمل می‌کنند.
علت پوکی استخوان
این عارضه یک پدیده‌ی طبیعی سالمندی است؛ با افزایش سن، استخوان‌های ما ضعیف‌تر می‌شوند. با ضعیف‌تر شدن استخوان‌های ستون فقرات، این استخوان‌ها نازک‌تر و مسطح‌تر می‌شوند. در نتیجه قد بیمار کاهش یافته و قوز پشتی ستون فقرات بیشتر می‌شود.
مهره‌های ضعیف شده در معرض شکستگی قرار دارند. شکستگی فشاری مهره زمانی رخ می‌دهد که فشار زیادی روی مهره‌ی ضعیف وارد شده و بخش قدامی آن دچار شکستگی و کوتاه شدگی می‌شود. شکستگی‌های فشاری غالبا در نتیجه‌ی زمین خوردن رخ می‌دهند ولی افرادی که پوکی استخوان دارند ممکن است حتی طی فعالیت‌های نرمال روزانه مانند چرخیدن، سرفه و عطسه هم به این شکستگی دچار شوند.
علائم پوکی استخوان
شکستگی فشاری مهره باعث ایجاد درد می‌شود. این درد معمولا در محل شکستگی حس می‌شود. شکستگی‌های فشاری مهره بیشتر در خط میانی کمر، کمی بالاتر از وسط قفسه‌ی سینه و یا بخش پایینی کمر رخ می‌دهند.
درد این شکستگی با حرکت، مخصوصا تغییر وضعیت، تشدید می‌شود و با دراز کشیدن و استراحت کردن تسکین می‌یابد. سرفه و عطسه نیز باعث افزایش شدت درد می‌شوند.
اگرچه ممکن است درد به نواحی دیگر بدن (مانند شکم یا پاها) هم کشیده شود، ولی این اتفاق رایج نیست.
معاینه‌ی پزشک
پزشک شما در مورد وضعیت سلامتی، تاریخچه‌ی پزشکی و علائم عارضه از شما سوال می‌پرسد. سپس معاینات فیزیکی را انجام می‌دهد.
در وضعیت ایستاده پزشک راستای کلی بدن و ستون فقرات را بررسی می‌کند. نقاط مختل پشت را تحت فشار قرار می‌دهد تا منشا درد را پیدا کند.
برای اطمینان از آسیب ندیدن ریشه‌های عصبی، پزشک ممکن است معاینات عصبی برای یافتن نقاط بی‌حس، تغییرات رفلکس‌ها، و ضعف عضلانی انجام دهد.
تصویربرداری
تصویربرداری اطلاعات مهمی درمورد شکستگی فراهم می‌کند و پزشک در تشخیص حاد یا مزمن بودن آسیب کمک می‌کند.
- تصاویر X-ray: تصاویر X-ray برای دیدن ساختارهای متراکم مانند استخوان استفاده می‌شوند. اگر پزشک به وجود شکستگی فشاری در مهره‌ها شک کند، X-ray تجویز می‌کند. مشکلات دیگر ستون فقرات هم ممکن است در X-ray مشخص شوند.
- MRI : این تصاویر آسیب‌های بافت نرم اطراف شکستگی را با جزئیات نشان می‌دهند. MRI همچنین می‌تواند در تشخیص سن شکستگی به پزشک کمک کند.
- اسکن استخوان: اسکن استخوان برای تشخیص هرنوع فعالیت غیرطبیعی در استخوان از جمله وجود شکستگی به کار می‌رود. گاهی اوقات این روش می‌تواند به تشخیص حاد یا مزمن بودن شکستگی هم کمک کند.
- سی‌تی اسکن: این روش هم بافت نرم و هم بافت استخوانی را نشان می‌دهد. سی‌تی اسکن به پزشک کمک می‌کند که تشخیص دهد آیا شکستگی به درون کانال هم کشیده شده است یا خیر.
تست تراکم استخوان
وقتی دچار شکستگی فشاری مهره می‌شوید باید بررسی کنید که آیا به پوکی استخوان هم مبتلا هستید یا خیر و اگر هستید وضعیت تا چه حد وخیم است. تصاویر X-ray معمولا نازک شدن استخوان‌های ستون فقرات را نشان می‌دهند – وضعیتی که به آن استئوپنی می‌گویند-. استئوپنی وضعیتی شدیدتر از پوکی استخوان است که در آن استخوان‌ها خیلی شکننده تر می‌شوند.
میزان از دست رفتن بافت استخوانی را می‌توان با تکنیک DEXA که نوعی اسکن تراکم مواد معدنی استخوان است تعیین کرد. نتایج تست DEXA به پزشک کمک می‌کند تا خطر شکستگی‌های بیشتر در ستون فقرات یا دیگر بخش‌های بدن را پیش‌بینی کند.
انواع درمان پوکی استخوان
درمان غیرجراحی
خوشبختانه بیشتر افرادی که به شکستگی فشاری ستون مهره دچار می‌شوند طی سه ماه و بدون نیاز به درمان خاصی خوب می‌شوند. برای این افراد تنها به اقدامات ساده‌ای مانند استراحت کوتاه مدت و داروهای مسکن نیاز است. در بعضی موارد، بیماران برای محدود کردن حرکت جهت ترمیم شکستگی از ارتوز استفاده می‌کنند.
گزینه‌های ارتوزی
درمان ارتوزی یکی دیگر از روش‌های درمان این عارضه است. ارتوزهای ستون فقرات هم برای مدیریت کوتاه مدت و هم بلند مدت دردهای حاد و مزمن ناشی از شکستگی‌های فشاری مربوط به پوکی استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرند. رایج ترین ارتوزهایی که با این هدف طراحی شده اند شامل موارد زیر هستند:
- PTS : این ارتوز یک وزنه دارد که پشت بدن فرد قرار می‌گیرد. ظاهر آن کاملا قابل قبول است و بیماران به راحتی آن را می‌پذیرند.
- اسپاینومِد: اسپاینومد بیشتر برای دردهای مزمن ناشی از شکستگی‌های فشاری استفاده می‌شود. این ارتوز معمولا ۴۵۰ گرم است و یک بخش داخلی نرم دارد و نحوه‌ی استفاده از آن هم مانند کوله‌پشتی است. پوشیدن و درآوردن آن راحت است و بیماران به خوبی از آن استفاده می‌کنند.
- TLSOبا شل خلفی: این ارتوز از یک بخش پلاستیکی در پشت، یک کرست نرم در قدام و مجموعه‌ای از بندهای اتصالی تشکیل می‌شود. این ارتوز به راحتی با تغییرات بدن بیمار سازگار می‌شود. تنها پوشیدن و درآوردن آن مقداری سخت است و معمولا به کمک یک فرد دیگر نیاز دارد.
درمان جراحی
اگر درد ئرمان به غیرجراحی جواب نداد باید گزینه‌های جراحی در نظر گرفته شوند.
امروزه از روش‌های جراحی تقویت ستون مهره‌ها برای درمان این شکستگی‌ها استفاده می‌شود. این جراحی‌ها به دو شکل انجام می‌شوند:
- کایفوپلاستی: در این روش یک سوزن به درون مهره‌ی شکسته شده فرو می‌کنند و از طریق آن یک وسیله‌ی بادکنک مانند به داخل مهره می‌فرستند. با باد شدن آن، مهره ارتفاع از دست رفته‌ی خود را باز می‌یابد. سپس درون آن را با نوعی سیمان استخوانی مخصوص پر می‌کنند تا مهره در آن شکل باقی بماند. این جراحی را هم با بیهوشی کامل و هم تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌دهند. پس از جراحی بیمار به راحتی به فعالیت‌های پیشین خود بازمی‌گردد.
- ورتبروپلاستی: این روش نیز مشابه کایفوپلاستی است با این تفاوت که ارتفاع مهره بازگردانده نمی‌شود. به جای آن، سیمان را مستقیما به درون مهره تزریق می‌کنند.
