گودی ستون فقرات یا لوردوز چیست و علل ایجاد آن کدامند؟

زمان مطالعه: ۴ دقیقه

لوردوز اصطلاح پزشکی گودی یا تقعر ناحیه ستون فقرات است که در گردن و کمر قرار دارد. لوردوز معمولاً علائمی ایجاد نمی کند. با این حال، اگر شدید باشد، می تواند باعث درد شود و در شرایط خاصی نیاز به جراحی داشته باشد.

لوردوز چیست؟

لوردوز به گودی اغراق آمیز در ستون فقرات اشاره دارد. برخی از افراد این وضعیت را “Swayback” می نامند. لوردوز غالباً در ناحیه کمر اتفاق می افتد که در این صورت لوردوز کمر نامیده می شود. اگر در گردن رخ دهد، اصطلاح پزشکی آن لوردوز گردنی است.

البته شرایط دیگری نیز وجود دارد که ستون فقرات به سمت بیرون، به شکل کوهان برجسته می‌شود که به آن کایفوز می گویند. کایفوزکه قبلا در مطلب «کایفوز یا قوز و هر آنچه درباره آن باید بدانید» به آن پرداخته ایم، به طور معمول در قسمت میانی یا قسمت فوقانی کمر قرار دارد، و نه در قسمت تحتانی کمر یا گردن.

گاهی اوقات، داشتن نوع دیگری از منحنی ستون فقرات (نوعی دیگر مثل اسکولیوز) ، بدن را دچار لوردوز می کند تا عدم تعادل موجود را جبران کند.

علائم لوردوز

همانطور که خواندید مشخصه اصلی لوردوز گودی اغراق آمیز ستون فقرات است. بسته به محل، لوردوز می تواند باعث بیرون آمدن باسن و ناحیه شکم شود. برای یک فرد مبتلا به لوردوز، به دلیل انحنای پشتی، دراز کشیدن روی زمین دشوار است.

در بسیاری از موارد، لوردوز ظاهر فرد را تغییر می دهد اما هیچ علائمی ایجاد نمی کند. با این حال، لوردوز شدید ممکن است باعث موارد زیر شود:

• درد کمر یا گردن
• دردی که تا پاها کشیده می‌شود و به آن سیاتیک می‌گویند.
• سوزن سوزن شدن یا بی حسی

لوردوز در برخی موارد ممکن است باعث شود فرد کنترل مثانه یا روده خود را از دست بدهد یا دچار درد یا ضعف ناگهانی و شدید پا شود. در این صورت باید فورا به پزشک مراجعه کرد.

علل و عوامل خطر

علل ایجاد لوردوز غیر طبیعی به صورت کلی به موارد زیر دسته بندی می‌شود:

• لوردوز ترومایی (ناشی از حادثه): این امر در اثر آسیب به ستون فقرات مانند شکستگی ایجاد می شود. پوکی استخوان که باعث ضعیف شدن استخوان ها می شود احتمال بروز این شکستگی ها را افزایش می دهد.
• لوردوز مادرزادی: در این حالت لوردوز می تواند ناشی از یک بیماری ارثی مانند آکندروپلازی باشد که رشد غضروف را تحت تأثیر قرار می دهد. و یا اینکه به دلیل مشکلی در رشد ستون فقرات در دوران کودکی باشد.
• لوردوز وضعیتی (پاسچرال): این حالت در نتیجه وضعیت نامتناسب بدن ایجاد می شود. داشتن اضافه وزن یا ضعف در عضلات شکم می تواند خطر را افزایش دهد. زیرا هر دو عامل کمر را تحت فشار قرار می دهد.
• لوردوز عصبی- عضلانی: چندین بیماری عصبی عضلانی می تواند باعث لوردوز شود، از جمله دیستروفی عضلانی و فلج مغزی.
• لوردوز پس از جراحی: این حالت نتیجه جراحی کمر است که باعث کم شدن ثبات ستون فقرات می شود. مانند لامینکتومی.
• لوردوز ثانویه (جبرانی): این امر به دلیل داشتن یک بیماری دیگر رخ می دهد که احتمالاً نوع دیگری از منحنی ستون فقرات مانند کایفوز یا اسکولیوز یا بیماری که مفاصل لگن را تحت تأثیر قرار می دهد باعث آن می‌شود.
• چاقی: حمل بیش از حد وزن باعث می شود استخوان ها و عضلات به عقب خم شوند تا تعادل را بهبود ببخشند که خود باغث ایجاد لوردوز می‌شود.
• پوکی استخوان: افزایش سن و سایر عوامل باعث ضعیف شدن استخوان و شکننده شدن آن می شود که ممکن است منجر به انحنای ستون فقرات شود.
• اسپوندیلولیستیز (سرخوردگی مهره): این مشکل باعث می شود که یک مهره به سمت جلو، روی دیگر مهره‌ها سر بخورد و باعث لوردوز غیر طبیعی شود. این مورد معمولاً در قسمت پایین کمر رخ می‌دهد. در مورد سر خوردگی مهره کمر قبلا به طور مفصل توضیح داده ایم.

تشخیص

یک درمانگر معمولاً می تواند با معاینه بدنی لوردوز را تشخیص دهد. همچنین ممکن است برای تأیید تشخیص از عکس رادیوگرافی، ام آر آی یا سی تی اسکن استفاده شود. در صورتی که فرد علائم آسیب دیدگی یا بیماری زمینه‌ای دارد که می تواند باعث لوردوز شود، ممکن است آزمایشات دیگری برای تشخیص علت اصلی انجام شود.

درمان ها

اگر منحنی در ستون فقرات اندکی غیر طبیعی باشد، ممکن است فرد نیاز به درمان نداشته باشد.

غالباً، اگر دردی وجود نداشته باشد، درمانگر نیازی به مداخله ندارد.

وقتی لوردوز به درمان نیاز دارد، روش صحیح درمان بستگی به علت انحنا دارد. به عنوان مثال، لوردوز وضعیتی (پاسچرال) ناشی از ضعف عضلانی یا اضافه وزن ممکن است با فیزیوتراپی و مدیریت وزن بهبود یابد.

اگر کودکی مبتلا به لوردوز باشد، ممکن است درمانگر برای جلوگیری از پیشرفت منحنی با رشد کودک، بریس ستون فقرات مناسب را توصیه کند.

اگر لوردوز باعث درد شود، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی یا  NSAID می‌توانند کمک کنند.

یک فرد مبتلا به لوردوز شدید ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد، که در طی آن یک جراح میله های فلزی را به استخوان های ستون فقرات متصل می کند، که به طور دائمی در موقعیت صاف تر قرار می گیرند تا ستون فقرات را در حالت طبیعی نگه دارند.