درخواست مشاوره رایگان
عقب زدگی زانو و درمان‌های ارتوزی آن
عقب زدگی زانو یا ژنورکورواتوم (Genu recurvatum) یک تغییر شکل در مفصل زانو است که در آن زانو به حرکت به سمت عقب تمایل پیدا می‌کند. به عبارت دیگر ژنورکورواتوم نوعی اکستانسیون (صافی) بیش از اندازه‌ی مفصل زانو است. این بیماری در خانم‌ها و افرادی که شلی رباط دارند شایع‌تر است. تشدید این عارضه به درد و آرتروز زودرس زانو منجر می‌شود.
با مطالعه مقاله «مراحل شدت آرتروز زانو یا استئوآرتریت زانو» می‌توانید اطلاعات بیشتری در مورد آرتروز به دست بیاورید.
علل عقب زدگی زانو
عوامل زیر ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند:
- شلی ذاتی رباط‌های مفصل زانو
- ضعف و کوتاهی عضله‌ی چهارسر ران
- بی‌ثباتی مفصل زانو به علت آسیب رباط‌ها و کپسول مفصلی
- راستای نامناسب استخوان ران و درشت‌نی که در تشکیل مفصل اصلی زانو شرکت می‌کنند
- بد جوش خوردن شکستگی استخوان‌های اطراف مفصل زانو
- ضعف عضلات صاف کننده‌ی مفصل ران
- ضعف عضله‌ی دوقلو (گاستروکنمیوس)
- آسیب نورون حرکتی فوقانی (به عنوان مثال فلج یک نیمه‌ی بدن به دنبال سکته‌ی مغزی)
- آسیب نورون حرکتی تحتانی (مثلا گاهی در نشانگان پس از فلج اطفال)
- اختلاف طول اندام‌های تحتانی
- عقب‌زدگی مادرزادی زانو
- بیماری ام‌اس
- دیستروفی عضلانی
- گاهی به علت فلج مغزی
علائم ژنورکورواتوم
- خالی کردن زانو به سمت صاف شدن بیش از حد
- مشکل در فعالیت‌های استقامتی
- احساس درد و فشار شدید در جلوی زانو
تشخیص ژنورکورواتوم
برای تشخیص ابتدا زانوی بیمار توسط پزشک معاینه می‌شود. بهترین روش بالینی تشخیص این عارضه، اندازه‌گیری ارتفاع پاشنه‌ی بیمار از سطح زیر پای او می‌باشد. همچنین برای ارزیابی بیشتر زانوی این بیماران از عکس رادیوگرافی ساده در وضعیت ایستاده استفاده می‌شود.
درمان ژنورکورواتوم
بسته به شدت بیماری، از درمان‌های متفاوتی برای بیماران مبتلا به ژنورکورواتوم استفاده می‌شود. این درمان‌ها شامل:
- فیزیوتراپی: در صورتی که رباط‌های صلیبی و رباط‌های طرفی زانوی بیمار سالم باشند، درمان اولیه بصورت توانبخشی و تقویت عضله‌ی چهارسر ران به منظور جبران صافی بیش از حد زانو می‌باشد.
- درمان ارتوزی: ارتوزها به بهترین نحو از زانو حمایت می‌کنند. علاوه بر محافظت از زانو، با ایجاد ثبات و محدود کردن صافی بیش از اندازه‌ی زانو، الگوی راه رفتن بیمار را هماهنگ‌تر می‌کنند.
- درمان جراحی: در موارد تشدید یافته‌ی ژنورکورواتوم، پزشک ممکن است برای کاهش صافی بیش از حد زانو و افزایش عملکرد بیمار، عمل جراحی را پیشنهاد کند.
کدام ارتوزها در درمان ژنورکورواتوم موثراند؟
در درمان این عارضه از ارتوزهای مختلفی استفاده می‌شود. نوع ارتوز انتخاب شده به شدت و نوع بدشکلی بستگی دارد. مهم‌ترین ارتوزهای مورد استفاده به ترتیب زیر می‌باشند:
۱ . AFO یا Ankle-Foot-Orthosis (اِی.اِف.اُ یا ارتوز پا و مچ)
این ارتوز ، پا و مفصل مچ را در بر گرفته و حمایت می‌کند. AFO ها در مواردی که بر اثر سکته‌ی مغزی دچار اسپاسم و کوتاهی عضله‌ی سه‌سر زانو و در نتیجه ژنورکورواتوم شده‌‌اند استفاده‌ی بیشتری دارد.
۲ . KAFO یا Knee-Ankle-Foot-Orthosis (کافو یا ارتوز زانو-مچ-پا)
کافو علاوه بر پا و مچ، مفصل زانو را نیز حمایت می‌کند. در مواردی که مشکل بیمار بر اثر اسپاسم یا ضعف عضلات صاف‌کننده‌ی زانو مانند عضله‌ی چهارسر ران ایجاد شده باشد این ارتوز ترجیح داده می‌شود. اگرچه استفاده از این ارتوز ثبات زانو و بیومکانیک راه رفتن بیمار را بهبود می‌بخشد، اما تمرین با آن و پوشیدن و درآوردن آن از AFO سخت تر است و ریکاوری با آن مدت زمان بیشتری طول می‌کشد.
۳ . RKO یا Robotic Knee Orthosis (آر.کِی.اُ یا ارتوز رباتی زانو)
یکی دیگر از ارتوزهایی که در درمان ژنورکورواتوم مورد استفاده قرار می‌گیرد RKO است. هدف اصلی استفاده از این ارتوز انجام تمرینات حرکتی بیمار است. RKO با تنظیم انقباض هم‌زمان عضلات دوسر و چهارسر رانی، ثبات بیمار حین راه رفتن را تامین می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند با استفاده از این ارتوز، گشتاور عضلات خم کننده و صاف کننده‌ی زانو افزایش یافته و شدت درد بیمار کاهش می‌یابد.
